KısaltmalarınYazımı, Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve sembolleştirilmesidir. Yapılan Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve sembolleştirilmesidir. Bu kadar yazıyı yazmamın sebebi şu; gördüğünüz gibi tırnak içi ifadelerin sonunda, cümle devam edecekse noktalama yok. Cümle bitmemişse yani devam ediyorsa sadece tırnağı kapatıp yolumuza devam ediyoruz. Ama eğer tırnağı iki noktadan sonra kullandıysak o zaman kapatmadan önce hangi noktalama geliyorsa onu kullanıyoruz. Noktalamaişaretleri, duygu ve düşüncelerimizi daha açık bir şekilde dile getirmeye, cümlenin yapısını ve duraklama notalarını belirlemeye, okuma ve anlamayı kolaylaştırmaya, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmeye yardımcı olur. Noktalama işaretlerinin tarihi, Bizans dil bilgini Aristophanes ile başlar. Sonundanokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kı¬saltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.leri. Tonsuz (sert) ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman oku¬nuşta tonsuz ses tonlulaştırılmaz: A ve An kullanımı cümle örnekleri . Aşağıda A ve An artikellerinin kullanıldığı örnek cümleler koyu renkle vurgulanmıştır. Olumlu cümle örnekleri . I have a bicycle- Benim bir bisikletim var ; I have just eaten an apple- Daha yeni bir elma yedim ; You have a dog- Senin bir köpeğin var ; He has a new car- Onun yeni bir Amaçve Kapsam. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, Psikiyatri Hemşireleri Derneği'nin yayın organıdır. Dergi, birinci basamak ruh sağlığı hizmetlerini, tedavi ve psikiyatrik rehabilitasyonu kapsayan bilimsel, kuramsal ve felsefi temelli psikiyatri hemşireliği uygulaması, eğitimi, yönetimi ve araştırmaları ile ilgili o19t. eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > cümlede anlam ile ilgili konu anlatımlar CÜMLE NEDİR, CÜMLENİN TANIMI CÜMLEDE ANLAM TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM Cümle, yargı bildiren sözcük ya da söz öbeğidir. Bir sözün yargı bildirmesi, şahıs ve kip bildirecek biçimde çekimlenmesine bağlıdır. Bu özelliği gösteren tek bir sözcük cümle olabileceği gibi birbirini tamamlayan birçok sözcük de cümle özelliği gösterebilir. Yani “geliyorum”, “hastayım” sözleri de cümledir; “Dün seni okulun bahçesinde arkadaşlarınla gezerken görmüştüm.” de cümledir. Daha uzun cümleler de kurulabilir. Bizim burada üzerinde duracağımız konu cümlenin yapısal özellikleri değil anlamlarıdır. Sınavlarda çıkan cümle anlamıyla ilgili soruları iki grupta değerlendirebiliriz. Birincisi cümlelerin anlamca eşleştirilmesi şeklindedir. Bir bilgi gerektirmeyen bu tür soruların çözümünde cümlelerin ifade ettiği anlamların iyi kavranması gerekir. Kimi zaman ise bu şekilde eşleştirme sorulmaz da cümlede anlatılmak istenenin ne olduğu, sözü edilen düşünceyle, hangi bilgi cümlenin aynı doğrultuda olduğu ya da sözü edilen düşünceyle hangi cümlenin çeliştiği sorulabilir Bazı cümle anlamı soruları da cümle tamamlama biçiminde olabilir. İkinci grup cümle anlamı soruları ise kavramlar ve duygularla ilgilidir. “Tanım, üslup, değerlendirme, öznellik, nesnellik, karşıtlık, eşitlik, karşılaştırma, önyargı, neden-sonuç, koşula bağlılık, beğenme...” sorulan kavram ve duygulardan bazılarıdır. Bunlardan önemli gördüklerimizi açıklayarak konuyu pekiştirelim. Bir duygu, düşünce veya isteği kısaca bir yargıyı bildiren sözcük dizisine cümle denir. Veya belli kurallara göre sıralanmış bir duyguyu, düşünceyi, dileği, bir oluş ve kılışı ya da haberi tam olarak bir hüküm hâlinde anlatan sözcük veya sözcük gurubuna cümle denir. Yargı Cümlede bildirilen duygu, düşünce, bilgi, haber, oluş ya da hükümdür. Cümlecik Birden çok yargı bildiren cümlelerde yargılardan her birini içeren söz öbeğidir. Cümleciklerin yüklemleri genellikle fiilimsilerden eylemsi oluşur. Cümleler aslında birçok küçük cümlenin bir araya gelerek tek bir yargı ifade etmesidir. Örneğin, “Ali geldi. Ali içeri girdi. Ali suyu aldı. Ali suyu döktü.” cümleleri “Ali geldiğinde içeri girerek suyu alıp döktü.” cümlesini oluşturmaktadır. Cümle anlamı, verilen bir cümlenin anlamını bulup ifade edebilmekle ilgilidir. Yani bir cümleyi aynı anlama gelecek şekilde biraz daha farklı olarak, birkaç değişik ya da yeni kelimeyle söyleyebilmek, cümledeki anlamı bulmak demektir. Cümle anlamında verilen bir cümlenin anlamca özdeşi, karşıtı veya yerine konulabilecek cümle sorulur. Bu konu için atasözü ve deyimler de sıkça kullanılabilir. Sınavlarda çıkan cümle anlamıyla ilgili soruları iki grupta değerlendirebiliriz. Birincisi cümlelerin anlamca eşleştirilmesi şeklindedir. Bir bilgi gerektirmeyen bu tür soruların çözümünde cümlelerin ifade ettiği anlamların iyi kavranması gerekir. Kimi zaman ise bu şekilde eşleştirme sorulmaz da cümlede anlatılmak istenenin ne olduğu, sözü edilen düşünceyle hangi cümlenin aynı doğrultuda olduğu veya sözü edilen düşünceyle hangi cümlenin çeliştiği sorulabilir. Verilen bir cümleyle ilgili soruyu cevaplamadan önce o cümlenin anlamını iyi kavramak gerekir. Bir anlamda cümlenin ana fikrini tespit etmek gerekir. Ancak cümle içerisinde ana fikri tespit ederken kendi kişisel duygu, düşünce ve bilgilerimizin tam aksi ifade edilmiş olsa da kendi düşüncemizi göz ardı ederek tamamen cümlede yer alan ifadelere odaklanmalıyız. Cümlenin ifade ettiği anlamı daha iyi kavrayabilmek ve yorumlayabilmek için bazı terimleri iyi bilmek gerekir. Bu kavramları kısaca şu şekilde ifade edebiliriz Örnek Çalıştım. Ders çalıştım. Sabaha kadar durmadan ders çalıştım. Uyarı Cümle yargı bildiren anlatım bütünlüğüdür. Buna göre yargı bildirmeyen biz söz öbeği, cümle değildir. Örnek Akıllı adam, bir sıfat bilgi tamlaması olup, cümle değeri taşımaz. Adam akıllıydı. Dendiğinde bu bir yargı bildirir ve cümle adını alır. İYİ VE DOĞRU ANLATIMIN ÖZELLİKLERİ Yalınlık Anlatımda gösterişe, süse, özentiye ve sanatlı anlatıma yer vermeden sade bir dil kullanılmasıdır. Yalın anlatımda söz gereksiz yere uzatılmaz. Ayrıca gereksiz ayrıntılara yer verilmez. Cümlenin anlamı için kullanılan “sadelik, süssüz anlatım, özentisiz anlatım, sanatsız anlatım” gibi ifadeler hep yalınlıkla ilgilidir. Duruluk Cümlede gereksiz sözcüklerin bulunmaması, duygu ve düşüncelerin gerektiği kadar sözcükle anlatılmasıdır. Özlülük En az sözcükle anlam yoğunluğu düşünce derinliği sağlama özelliğidir. Açıklık Anlatımın kolay anlaşılır olması, çeşitli anlamlara gelmemesidir. Anlatımın açık olabilmesi için sözcükler titizlikle seçilmeli ve yerli yerinde kullanılmalıdır. Açık bir cümlede herkesin o cümleden aynı anlamı çıkarması gerekir. Açıklık, bir cümleden bir anlam çıkması özelliğidir. Akıcılık Söz veya yazıda dilin takılacağı söyleyiş pürüzlerinin bulunmamasıdır. Sert sessizlerin ve ya benzer hecelerin kullanılmaması özelliğidir. Uzun cümleler, pek çok ekle uzatılan sözcükler, zincirleme tamlamalar, aynı hece ve eklerin sıkça tekrar edilmesi ... akıcılığı bozabilir. Özgünlük Nitelikleri bakımından üstün olan, benzeri olmayan, orijinal. Doğallık içtenlik Duygu ve düşüncelerini içinden geldiği gibi verme özelliğidir. Yazının içten ve yapmacıksız bir anlatımla kaleme alınmasıdır. “TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN >>>TIKLAYIN>>TIKLAYIN>>TIKLAYINYorumu BU SİTE ÇOK İYİ ÇOK BEĞENDİM DÜNYADAKİ EN İYİ SİTE ->Yazan MA. >>>YORUM YAZ<<< Okuma Metni EYLÜL’ÜN HATASI O gün hava çok güzeldi. Bu güzel havada, Eylül parka gitmek isti- yordu. Öğleden sonra annesinden izin istedi. “Anneciğim, parka gidebilir miyim?“ Annesi izin verdi. Sevinçle çıktı evden Eylül. Sokak kapısının önünde, minik bir kedi yavrusu gördü. Eylül severdi kedileri. “Ah canım! Ne sevimli bir şeysin sen öyle!“ dedi ama hiç oyalanmadan parka gitti. Arkadaşlarının hepsi oradaydı. Mahalleye yeni taşınan Gi- zem de kenarda durmuş onlara bakıyordu. Koşarak gitti arkadaşlarının yanına Eylül. Gizem’i görmezden geldi. Hızla onun yanından geçerken ayağı takıldı ve sendeledi. “Ah, neredeyse düşecektim!“ diye söylendi. O sırada Gizem gülümsedi ama Eylül bunu yanlış anladı. Sendelediği için Gizem’in ona güldüğünü zannetti. Emre, kırmızı topunu getirmişti yanında. Oy birliği ile yakantop oy- namaya karar verdiler. “Gizem’i de çağıralım mı?“ dedi Emre. Ancak Eylül buna karşı çıktı. “Hayır. O bana güldü. Ayrıca mahalleye yeni taşındılar. Onu aramız- da istemiyorum.“ dedi. Çok üzüldü Gizem. Boynunu bükerek parktan ayrıldı. Aradan beş dakika geçti. Gizem, elinde bir kol saati ile geri döndü. Bu, Eylül'ün saatiydi. Yolda düşürmüştü. Gizem, saati Eylül'e verdi. Ey- lül, Gizem'i oyuna almadığı için çok utandı. Hata yaptığını kabul ederek Gizem'den özür diledi. Yasemin Meyva Etkinlik Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. 1. Çocuklar parkta ne oynamışlar? 2. Eylül, parka ne zaman gitmiş? 3. Eylül’ün kol saatini kim bulmuş? 199 Etkinlik Metindeki altı çizili cümleleri kurallı cümle hâline ge- tirerek tekrar yazınız. 1. 2. 3. 4. Etkinlik Aşağıdaki noktalama işaretlerinin kullanıldığı bir cüm- leyi metinden bulup yazınız. Nokta Ünlem İşareti Soru İşareti Etkinlik Metinde kırmızı ile yazılan kelimeleri ve o kelimelerin zıt anlamlarını karşılarına yazınız. Kelimeler Zıt Anlamlısı Kelimeler Zıt Anlamlısı 1. 4. 2. 5. 3. 6. Etkinlik Aşağıda metinde geçen kelimeler verilmiştir. Kelime- leri sözlük sırasına göre sıralayınız. • park 1. • kedi 1. • top 2. • kırmızı 2. • karar 3. • karşı 3. 200 Adı Soyadı Değerlendirme 3 Telefonunuzu yan tarafta Test gösterilen şekildeki gibi “Test” alanına işaretleme yapmayınız. tutunuz. 1 6 11 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15 1 Aşağıdaki sözcük grupla- Adı Soyadı rından hangisi cümle de- ğildir? Telefonunuzu yan tarafta Test gösterilen şekildeki gibi A. Geliyorum. “Test” alanına işaretleme yapmayınız. B. Babam eve. tutunuz. C. Kapının zili çaldı. 1 6 11 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15 2 “Bahçedeki ................... sol- 5 Sıcak Deniz maya başladı.“ cümlesi Güneş Okul aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanır? A. çiçekler B. taşlar Yukarıdaki sözcükler ara- sında bir anlam ilişkisi kur- C. topraklar duğumuzda hangi sözcük dışarıda kalır? 3 Mehmet bir öğrencidir çalışkan A. Sıcak B. Deniz C. Okul Yukarıdaki sözcüklerle an- lamlı ve kurallı bir cümle oluşturursak cümlenin en so- nunda hangi sözcük yer alır? A. öğrencidir 6 “Kilit açıp kapamak için B. çalışkan kullanılan araç“ C. Mehmet 4 Aşağıdakilerden hangisi bir Yukarıdaki ifadede aşağı- cümledir? daki sözcüklerden hangisi- nin anlamı verilmiştir? A. Babam Ankara’dan B. Mektubunu okudum A. Anahtar B. Kapı C. Kapının zili acı acı C. Pense 201 7 “.............. yemeyi çok seve- 10 Seçeneklerdeki sözcükler- rim“ cümlesinde boş bıra- den anlamlı ve kurallı bir kılan yere hangisi getirile- cümle oluşturursak en son- mez? da hangi sözcük yer alır? A. Meyve B. Tatlı A. Çıktı B. Merdivenleri C. Koşarak C. Su 8 1. yarın 11 “Hastalıkların teşhis ve 2. köye tedavisini yapar“ 3. dedem 4. gidiyor Yukarıda sözü edilen mes- Yukarıdaki sözcüklerle an- lek aşağıdakilerden hangi- sidir? lamlı ve kurallı bir cümle oluşturduğumuzda sırala- A. Hemşire B. Eczacı ma nasıl olur? C. Doktor A. 1 - 4 - 3 - 2 12 • Problem B. 4 - 1 - 3 - 2 C. 3 - 1 - 2 - 4 • İşlem ............. 9 Dur, sakın yeme • Sayı Yukarıdaki cümlenin sonu- Yukarıdaki anahtar söz- na hangi noktalama işareti cüklere göre “............“ yere gelmelidir? hangisini yazmak doğru A. Nokta . B. Ünlem ! olur? C. Soru işareti ? A. Öğretmen 202 B. Matematik C. Okul Adlar Evrende aynısından birden çok Eşi ve benzeri olmayan, evren- sayıda olan varlıklara verilen ad- de tek olan varlıklara verilen ad- lara tür cins ad denir. lara özel ad denir. ! Kedi Okul Boncuk Koza İlkokulu Özel adların ilk harfi her zaman büyük yazılır. Etkinlik Aşağıdaki varlıklara verilen isimlere dikkat ederek özel ad olanlara \"Özel ad\" tür ad olanlara \"Tür ad\" yazınız. Kedi Kınalı Köpek Haylaz Tekir Gazi İlkokulu Mehmet Kuzu İnsan Sokak İlkokul Gül Sokak 203 Etkinlik Aşağıdaki adlardan özel ad olanları özel ad tablosu- na, tür ad olanları tür ad tablosuna yazınız. Çiçek Karabaş Ankara Sabah Defter Gazi İlkokulu Ahmet Kedi Lale Sokak Orman Okul Ege Denizi Özel Adlar Tür Adlar 1. 1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5. 5. 6. 6. Etkinlik Aşağıda istenen özel adlara örnekler yazınız. Şehir adları Sokak adları Okul adları 1. 1. 1. 2. 2. 2. 3. 3. 3. İnsan adları Hayvan adları Kitap adları 1. 1. 1. 2. 2. 2. 3. 3. 3. Etkinlik Aşağıda istenen tür adlara örnekler yazınız. Hayvan adları Bitki adları Eşya adları 1. 1. 1. 2. 2. 2. 3. 3. 3. 204 Özel Adlara Gelen Eklerin Yazımı ' Kesme İşareti Özel isimlerin sonuna gelen ekleri ayırmak için kul- lanılır. İstanbul’da çok trafik var. Kesme işareti ile ayrılmayan ekler Özel isimlerin sonuna gelen “-ler, -li, -ci, -cik, -ciğim, -siz“ gibi ekler kesme işareti ile ayrılmaz. Etkinlik Aşağıdaki özel adlara gelen ekleri örnekteki gibi ayı- rarak özel adları birer cümlede kullanınız. ✦ Samsuna Samsun’a Atatürk Samsun’a çıktı. ✦ Ankarada ✦ Mustafanın ✦ Almanyaya ✦ İngilizceyi ✦ Gül Sokaktan Etkinlik Aşağıda verilen özel isimlere “-ler, -li, -ci -cü, -cik, -ciğim, -siz“ eklerinden uygun olanları ekleyerek özel isimleri cümle içinde kullanınız. ✦ Ayşe Ayşeciğim Ayşeciğim saçların çok güzel olmuş. ✦ Ömer ✦ İzmir ✦ Atatürk ✦ Ali 205 Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde özel isimlerin yazımı ve özel isimlere gelen eklerin yazımı ile ilgili hatalar yapılmıştır. Hataları bulunuz. Cümleyi doğru şekilde tekrar yazınız. Kurum, kuruluş adla- rının sonuna gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz TDK 2016 ◆ Yarın ahmet’ler bize gelecek. ◆ alman’cılar tatil için geliyor. ◆ Yarın ayşenin doğum günü. ◆ Kedim minnoşu bulamadım. ◆ Bugün ankarada kar yağmış. ◆ elif’ciğim buraya gelir misin? ◆ En yakın arkadaşım buğra ankara’lı. ◆ türkiyenin başkenti ankaradır. ◆ Bu oyun ömersiz oynanmaz. ◆ Ben fatih ilkokulunda okuyorum. 206 Noktalama İşaretleri . Nokta Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur. Örneğin; Babam yeni bir araba aldı. ? Soru İşareti Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konur. Örneğin; Yarın okula gidecek misin? ! Ünlem Korku, şaşkınlık, heyecan, sevinç gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. Örneğin; Eyvah, geç kaldım! - Eyvah! Geç kaldım. Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde parantezlerin içine uygun nokta- lama işaretlerini nokta ., soru işareti ?, ünlem işareti ! getiriniz. ◆ Sevgi lütfen gelir misin ◆ Yarışmada 1. mi olmuş ◆ Efe, akşamları müzik dinler ◆ Eyvah Yetişemeyeceğim ◆ Off, çok sıkıldım ◆ Bugün nasılsın ◆ Markete gelecek misin ◆ İmdaat Ev yanıyor ◆ Eyvah, ödevimi evde unuttum ◆ Tatile beraber gideceğiz ◆ Yaşasın Çok sevindim ◆ Aaa, cam kırılmış Etkinlik Aşağıdaki noktalama işaretlerini kullanarak uygun bi- rer cümle yazınız. 207 Noktanın Kullanıldığı Yerler Noktayı Başka Nerelerde Kullanırız? Kısaltmaların sonlarına konur. Doktor Dr. Avukat Av. Tarihlerde gün ay, yıl, arasına konur. Sıra bildiren sayılarda konur. 12. onikinci Saat ve dakika gösteren sayıların arasına konur. Etkinlik Aşağıda verilen cümlelerdeki uygun yerlere nokta ko- yunuz. Noktanın cümledeki görevini yazınız. ★ Dr. Ahmet Bey'e gittik. Kısaltmaların sonuna konur. ★ Sinemada 5 sırada oturuyoruz. ★ 10 02 2004'te doğdum. ★ Saat 13 30'da buluşalım. ★ Apartmanın 4 katında oturuyoruz. ★ 10 15'te otobüse bineceğiz. ★ Oturduğum mahalle Zafer Mah ★ Yarışmada 1 oldu. ★ Av Sinan Bey ile buluşacağım. ★ Akşam 19 20 de yemeğe gideceğiz. ★ Asansör 11 katta durdu. ★ Prof Zeki Bey ameliyata girdi. ★ Meclis 23 04 1920'de açıldı. 208 Virgül , Virgül Eş görevli sözcüklerin arasına konur. Pazardan incir, muz, elma aldım. Seslenme ve hitaplardan sonra konur. Sayın Müdürüm, Sıralı cümlelerde kullanılır. Onu gördüm, çağırdım. Cümlede iş yapan kişiden sonra konur. Genç, ağaca tırmandı. Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde virgül kullanılması gereken yer- lerde virgül kullanılmamıştır. Cümlelerdeki uygun bölümlere kırmızı kalemle virgül koyunuz. ◆ Pazardan elma armut muz ve çilek aldım. ◆ Yaşlı adama seslendi. ◆ Ellerimi yıkadım sofraya oturdum. ◆ Bu yaz İstanbul Ankara İzmir ve Antalya'ya gideceğiz. ◆ Genç doktora bir şeyler sordu. ◆ Sayın müdürüm saygı değer öğretmenlerim kıymetli misafirler. ◆ Pikniğe Ezgi Mehmet Cem ve Ece geldi. Etkinlik Virgülün dört farklı kullanım alanına uygun birer cüm- le yazınız. 1. 2. 3. 4. 209 Kesme İşareti - Kısa Çizgi ' Kesme İşareti Özel isimlere getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. Ankara’ya, Kemal’den - Kısa Çizgi Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmak için kullanılır. ________________ ge- __________ geliyor- _____________ kitap- lemedim lar lık Kelimeleri hecelerine ayırırken kullanılır. Ka - lem - lik Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde parantezlerin içine uygun nok- talama işaretlerini kısa çizgi, kesme işareti koyunuz. ★ İstanbul u çok seviyorum. ★ Cumhuriyet 29 Ekim 1923 te ilan edildi. ★ \"Güneşli\" sözcüğü hecelerine gü neş li şeklinde ayrılır. ★ ______________________________________________________________________________________ kane peye oturalım. SORU EKİ Soru eki olan “-mi“, sözcükten ayrı yazılır. Soru eki ¡-mı, -mi, -mu, -mü™ biçiminde de olabilir. Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde kullanılması gereken soru ekle- rini yazınız. ◆ Aldığım kitabı okudun ................? ◆ Sabah ilaçlarını içti ................? ◆ Okula gidiyor ................? ◆ Akşam ödevlerini yapacak ................? ◆ Uyumak .................... istiyorsun? 210 Etkinlik Aşağıda, parantez ile gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini koyunuz. ✪ Bugünkü ödevlerini yaptın mı ✪ Aaa Çok iyi not almışım ✪ Mart nisan mayıs bahar aylarıdır. ✪ Emanetleri teslim ettim ✪ Arkın la parka gittik ✪ Köpeğim Karabaş ı gezdiriyorum. ✪ Ödevlerini bitirdin mi ✪ Trabzon İzmir uçuşları başlamış. Etkinlik Aşağıdaki metinde yay ayraçların “ “ olduğu yere uygun noktalama işaretlerini koyunuz. OYUN Ceren in canı sıkılmıştı Komşusu Elif in yanına gitti Bahçede oyun oynamak isti yordu İkisi beraber bahçeye indiler Hava çok güzeldi İp atlamak yakan top oy namak istiyorlardı Ancak bir kişi daha olması gerekiyordu O sırada yol kenarında oturan bir kız gördüler Ceren “Bizimle ip atlamak ister misin “ diye ses lendi Kız bu teklifi kabul etti Bahçeye Ceren ile Elif in yanına git ti Elif merakla, “Adın nedir “ diye sordu Kız “Zeynep“ dedi Çabucak kaynaştılar arkadaş oldular Birbirlerini çok sevmişlerdi Akşam oluncaya kadar çok güzel oyunlar oynadılar Hava karar maya başlayınca evlerine dağıldılar 211 Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde noktalama yanlışları yapılmış- tır. Bu noktalama yanlışlarını düzelterek cümleleri yeniden yazınız. ◆ Off. Canım çok sıkılıyor? ◆ Sinemaya gidelim mi. ◆ İstanbul-un laleleri meşhur. ◆ \"Gözlükçü\" sözcüğünü göz, lük, çü şeklinde hecelerine ayırdım. Etkinlik Aşağıda verilen noktalama işaretlerini kullanabilece- ğiniz birer cümle yazınız. . Nokta Cümle ? Soru İşareti Cümle ! Ünlem İşareti Cümle , Virgül Cümle ' Kesme İşareti Cümle - Kısa Çizgi Cümle 212 Okuma Metni KAHRAMAN KÖPEK Sıcak bir yaz günüydü. Tarih gösteriyordu. Cansu ve Can, evin yakınındaki dere kenarında piknik yapmaya karar verdiler. “Çağla’yı da çağıralım mı?“ dedi Can. “Olur.“ dedi Cansu. Saat evden çıktılar. Çağla’yı da alarak yola koyuldular. Tam yarı yolda Cansu “Eyvah! Piknik sepetini unuttuk.“ dedi. Geri dönüp piknik sepetini aldılar. Çağla'nın köpeği Fındık da hoplaya zıplaya onların arkasından gidiyordu. Dereye yaklaştıkları sırada, Can koşmaya başladı. “Hiçbiriniz beni geçemezsiniz. Ben 1. olacağım.“ diye bağırdı gülerek. Ancak, Fındık ondan hızlı koşuyordu. Fındık 1., Can 2. oldu. Sonunda dere kenarına vardılar, çimenlere oturdular. Piknik sepetini açtı- lar. Peynir, zeytin, domates ve ekmek çıkarıp yediler. Can, kocaman gövdesi olan bir ağaca salıncak kurdu. Can, Cansu ve Çağla sıra ile sallandılar. Akşama doğru, Çağla parmağı ile dereyi işaret ederek bir çığlık attı. \"Hey, şuraya bakın! Bir çocuk dereye düştü.\" dedi. Fındık bir anda koşmaya başladı. Kendini dereye atıp çocuğa yetişti. Gömleğinden çekerek onu kıyıya ulaştırdı. O sırada yakınlarda bulunan Dr. Ahmet Bey koşarak geldi. Dereye düşen çocuğa ilkyardım müdahale- sini yaptı. Çocuk biraz sonra kendine geldi. O gün Fındık, kahraman köpek ilan edildi. Etkinlik Soruları metne göre cevaplayınız. Yasemin Meyva 1. Cansu ve Can’la birlikte, pikniğe başka kim gitmiş? 2. Salıncak kurdukları ağaç, nasıl bir ağaçmış? 3. Çocuklar, piknikte ne yediler? 4. Çocuklar nerede piknik yaptılar? 213 5. Can ve Cansu, pikniğe gitmek için ne zaman evden çıktı? 6. Çağla, dereye bakarak niçin çığlık attı? Etkinlik Metnin içinde, aşağıda verilen yazım ve noktalama işaretlerinin kullanıldığı cümlelere birer örnek yazınız. ★ Nokta ★ Ünlem ★ Soru işareti ★ Virgül ★ Kesme işareti Etkinlik Nokta ile ilgili, aşağıda istenilen kullanım alanlarına uygun cümleleri metinden bulup yazınız. ◆ Kısaltmaların sonunda kullanımına örnek cümle ◆ Tarih, gün, ay ve yıl arasında kullanımına örnek cümle ◆ Sıra bildiren sayılarda kullanımına örnek cümle ◆ Saat ve dakika arasında kullanımına örnek cümle 214 Adı Soyadı E. R. LENDİRME 4 Telefonunuzu yan tarafta Test gösterilen şekildeki gibi “Test” alanına işaretleme yapmayınız. tutunuz. 1 6 11 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15 1 “İstanbul dan halam gel- Adı Soyadı di “ cümlesinde, paran- tezle belirtilen yerlere sı- Telefonunuzu yan tarafta Test rasıyla hangi noktalama gösterilen şekildeki gibi işaretleri gelmelidir? “Test” alanına işaretleme yapmayınız. tutunuz. A. ’ . B. , ! 1 6 11 C. - ? 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15 4 Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna yanlış noktalama işareti konul- muştur? 2 — Acıktın mı A. Kitap okuyorum. — Sen acıktın mı B. Ispanak yemeyi severim. Yukarıdaki konuşmada, C. Yazı yazmayı sever misin. parantezle belirtilen yer- 5 “Ebru Çalışkan bir öğren- lere aşağıdaki noktalama ciydi.“ cümlesinde, han- işaretlerinden hangisi gel- gi kelimede yazım yanlışı melidir? vardır? A. . B. - C. ? A. Ebru B. Çalışkan C. öğrenciydi 3 Aşağıdaki noktalama işa- 6 Aşağıdaki cümlelerin hangi- retlerinden hangisi cümle- sinde yazım yanlışı vardır? nin sonunda bulunmaz? A. Virgül A. Bize gelir misin? B. Ünlem C. Nokta B. Ders çalıştınmı? C. Kitap okuyalım mı? 215 7 Aşağıdaki açıklamalardan 10 Dayım efe’yi sinemaya hangisi yanlıştır? götürdü. Atatürk selanik’te doğdu. A. Soru eki -mı, -mi, -mu, Ali çok hastalandı. -mü ayrı yazılır. Yukarıdaki cümlelerin han- B. Sayılar hem rakamla gilerinde yazım ve nokta- hem yazıyla yazılabilir. lama yanlışı yapılmıştır? C. Cümlelere küçük harfle A. B. C. başlanır. 8 “Hey Buraya bakar mı- 11 Aşağıdakilerden hangisin- sın?“ cümlesinde parantez- de noktalama yanlışı ya- le belirtilen yere aşağıdaki pılmıştır? noktalama işaretlerinden hangisi getirilmelidir? A. Ankara’ya B. İstanbul’a A. ? B. ! C. . C. Konyaya 9 Eda, aşağıdaki cümleleri 12 Aşağıdaki kısaltmalardan tahtaya yazarken hangi- hangisinin yazımı yanlıştır? sinde yazım yanlışı yap- mıştır? A. Doktor Dr. B. Profesör Pr. A. Öğretmenimi çok sevi- C. Mahalle Mah. yorum. B. Sınıf kurallarına uymalıyız. C. araç ve gereçlerimizi eksiksiz getirmeliyiz. 216 Büyük Harflerin Kullanımı ✗ Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla; anma ve kutlama günlerinin ad- ları büyük harfle başlar. Örneğin; Cumhuriyet Bayramı, Ramazan Bayramı, Anneler Günü ✗ Ay ve gün adları belirli bir tarih belirtildiğinde büyük; bunun dışında küçük harfle yazılır. Örneğin; 5 Ekim, 10 Kasım 1938, 12 Mayıs 2018 Salı günü sine- maya gideceğiz. Okullar eylül'ün ikinci harftası başlayacak. Bizim so- kakta cuma günü pazar kuruluyor. Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde büyük harfin yazımı ile ilgili ha- talar yapılmıştır. Hataları düzeltip cümleleri tekrar yazınız. ★ Atatürk'ü Anma, gençlik ve spor bayramı'nı kutladık. ★ 30 ağustos zafer bayramı'nda izmir'e gittik. ★ ramazan bayramı'nda dedemlere gittik. ★ öğretmenler günü'nde öğretmenimize şiir okuduk ★ Annem'in anneler günü'nü kutladık. Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde ay ve gün adlarında yapılan yazım hatalarını düzelterek cümleleri tekrar yazınız. ★ Cumhuriyet, 29 ekim 1923'te ilan edildi. ★ 14 mayıs salı günü doğum günü partim var. ★ Babaannem Cuma günü bize gelecekmiş. ★ İstanbul Lale Festivali 24 haziran'da başlayacak. 217 Şehir, mahalle, cadde, sokak adlarında her sözcüğün ilk harfi büyük harfle yazılır. Örneğin; Emre, Atatürk Caddesi'nde oturuyor. Ev adresim Zafer Mahallesi, Vatan Caddesi, Ada Sokak, Çınar Apartmanı No 20 Not Adres yazımlarındaki kısaltmaların Mahalle Mah., Cadde Cad., Sokak Sok. ilk harfleri büyük yazılır. Örneğin; Zafer Mah. Vatan Cad. Ada Sok. Çınar Ap. Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde harfin kullanımından kaynakla- nan yazım yanlışlarını düzelterek cümleleri tekrar yazınız. ★ Babaannem hürriyet mahallesi'nde oturuyor. . ★ Babamın iş yeri yıldırım beyazıt caddesi'nde. . ★ Bizim evimiz fatih sokak'ta. . Etkinlik Aşağıda verilen cümlelerdeki büyük harflerin kullanı- mı ile ilgili hataları düzelterek cümleleri tekrar yazınız. ★ fatih sultan mehmet istanbul'u fethetti. . ★ atatürk mahallesi meşe sokak'ta oturuyoruz. . ★ atatürk 10 kasım 1938 perşembe günü vefat etti. . ★ kurban bayramı'nda köye gideceğiz. . ★ kardeşim ahmet yarın almanya'ya gidiyor. . 218 Yazım Yanlışları Etkinlik Aşağıda verilen kelimelerin doğru ve yanlış yazımları bir arada verilmiştir. Örnekten yararlanarak kelimeleri doğru şekilde yazınız. ★ tiren Tren ★ eşşek ★ tren ★ eşek ★ spor ★ bağzen ★ sipor ★ bazen ★ sovan ★ yanlız ★ soğan ★ yalnız ★ yalnış ★ çikilota ★ yanlış ★ çikolata ★ şarz ★ hastahane ★ şarj ★ hastane ★ çünki ★ her şey ★ çünkü ★ herşey Etkinlik Aşağıdaki kelimeler yazılırken bazı harfleri unutulmuş veya yanlış yazılmıştır. Kelimeleri doğru şekilde yazınız. ★ klemlik ★ çkilota ★ çnkü ★ poça ★ önmli ★ avkat ★ brinci ★ tekrlek ★ terlk ★ dondrma 219 Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde hatalı yazılan sözcükleri düzel- terek cümleleri tekrar yazınız. ★ Telefonum bozulmuş, şarz olmuyor. . ★ Mahalledeki arkadaşlarımla saklanbaç oynadım. . ★ Pastahaneden en sevdiğim tatlıyı aldı. . ★ Babamla hastahaneye gittik. . ★ Yarın tirenle Ankara'ya yolculuk yapacağız. . Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde kelimelerin yazımında harfler eksik bırakılmış ya da yanlış yere yazılmıştır. Bu hataları düzelterek cümleleri tekrar yazınız. ◆ Gözlülerini dolaba özenle yerletşirdi. . ◆ Sabah poça ve zetin aldım. . ◆ Yılar sonra akadaşımı gördüm. . ◆ Cade üzerindeki bakala gitti. . 220 Okuma Metni FENER ALAYI Havalar eskisi gibi sıcak değildi. Soğumaya başlamıştı. Artık ekim ayı da bitmek üzereydi. Üç gün sonra 29 Ekim'de Cumhuriyet Bayramı kutlana- caktı. Kerem’in babası, Cumhuriyet Bayramı’nda fener alayına gideceklerine söz vermişti ama bu sözünü yerine getiremeyecekti. Çünkü bir iş seyahatine çıkmıştı. Bir hafta sonra dönecekti eve. O akşam annesi ile birlikte yemeğe oturduklarında Kerem çok üzgündü. \"Babam yine yok.\" dedi üzgün bir şekilde. “Babalar Günü’nde de yoktu.“ O sırada kapının zili çaldı. Kerem, annesi ile birlikte kapıya gitti. Kapıyı açtı. Bir de ne görsün! Babası karşısında duruyordu gülümseyerek. Bir sevinç çığlığı atıp babasının boynuna sarıldı. “Fener alayına gideceğiz, değil mi babacığım?“ dedi. “Elbette gideceğiz. Atatürk Caddesi üzerinde büyük ve görkemli bir fe- ner alayı düzenlenecek. Oraya gideceğiz.“ Hep birlikte mutfağa doğru yürürken Kerem sevinçten hoplayıp zıplıyor- du ama bir anda, olanlar oldu. Kerem birdenbire dengesini kaybedip ko- ridordaki sehpaya çarptı. Sehpa devrildi. Vazo kırıldı. Kerem de bir anda kendini yerde buluverdi. Başını kapıya çarpmıştı ama önemli bir şey yoktu. Kerem, babasını görünce heyecanlanmış ve dikkatsiz davranmıştı. Etkinlik Bu kitap için yazılmıştır. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kerem, akşam yemeğine kiminle birlikte oturmuş? 2. Kerem'in babası eve ne zaman gelmiş? 3. Kerem, neden çok üzgünmüş? 4. Kerem, karşısında babasını görünce ne yapmış? 5. Kerem'in çarparak düşürdüğü sehpa nerede duruyormuş? 221 Etkinlik Büyük harflerin kullanımı ile ilgili aşağıda istenen ör- nek cümleleri metinden bulup yazınız. ★ Cümlenin ilk harfinde kullanımına örnek ★ Bayram adlarında kullanımına örnek ★ Özel günlerin adının yazımında kullanımına örnek ★ Belirli bir tarih belirten ay adlarının yazımına örnek ★ Cadde - sokak adlarında kullanımına örnek Etkinlik Metinde kırmızı ile yazılan sözcükleri aşağıya yazıp. Kelimelerin zıt anlamlılarını karşılarına yazınız. Kelimeler Zıt Anlamlısı Kelimeler Zıt Anlamlısı 1. 5. 2. 6. 3. 7. 4. 8. Etkinlik Aşağıda metinde geçen kelimeler verilmiştir. Kelime- leri sözlük sırasına göre sıralayınız. • bayram 1. • sevinç 1. • fener 2. • söz 2. • alay 3. • soğuk 3. • seyahat 4. • sıra 4. 222 Adı Soyadı DEĞERLENDİRME 5 Telefonunuzu yan tarafta Test gösterilen şekildeki gibi “Test” alanına işaretleme yapmayınız. tutunuz. 1 6 11 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15 1 Aşağıdaki cümlelerin han- Adı Soyadı gisinde büyük harflerin kullanımı ile ilgili hatalar Telefonunuzu yan tarafta Test yapılmıştır? gösterilen şekildeki gibi “Test” alanına işaretleme yapmayınız. A. Yarın ramazan bayramı. tutunuz. B. Doğum günüm 13 Ekim. C. Cuma günü pazara gide- 1 6 11 2 7 12 ceğiz. 3 8 13 4 9 14 5 10 15 4 Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin yazımı yanlıştır? A. Spor B. Hastane 2 Aşağıda verilen seçenekle- C. Sovan rin hangisinde büyük harf- lerin kullanımı ile ilgili hata 5 çikilota yapılmıştır? brinci eşek A. 14 Mart'ta geleceğiz. Yukarıdaki sözcüklerden B. Kardeşim 25 mayısta hangisinin yazımı yanlıştır? doğdu. C. Tatile haziranda çıkacağız. A. B. C. 3 Aşağıdakilerin hangisinde 6 Aşağıdaki cümlelerden han- bir yazım yanlışı yapılmış- gisinde yazım yanlışı yapıl- tır? mıştır? A. Cumhuriyet Mah. A. Yemek yedinmi? B. Tekir sokak B. Kapıyı kim kapattı? C. Huzur Apartmanı C. Camı açabilir misin? 223 7 Aşağıdakilerden hangisinde 10 şarz yazım yanlışı yapılmıştır? yanlış yanlız A. 29 Ekim B. 23 Nisan Yukarıdaki kelimelerden C. Yarın Cumartesi hangisinin yazımında hata yapılmıştır? A. B. C. 8 Aşağıdaki cümlelerin han- 11 \"Mehmet, karanfil Sokak'ta gisinde bir noktalama yan- oturuyor.\" lışı vardır? Yukarıda verilen cümledeki A. E yvah, ev yanıyor! hangi sözcükte yazım yan- B. Dur, sakın basma! lışı yapılmıştır? C. İmdat! Çocuk boğuluyor? A. Mehmet B. Karanfil C. Sokak 9 Aşağıdaki cümlelerin han- 12 Aşağıdakilerden hangisin- gisinde harf eksikliğinden de bir yazım yanlışı vardır. kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır? A. Cuma Günü B. Anneler Günü A. Bugün okula gelmedi. C. Öğretmenler Günü B. Maketten et, süt aldık. C. Parkta oyun oynadık. 224 Olayları Oluş Sırasına Koyma Olaylar oluş sırasına göre sıralanırken önce, sonra, daha sonra ve en sonunda gibi ifadeler kullanılır. Etkinlik Görselleri oluş sırasına göre numaralandırınız. Gör- sellerdeki olayları oluş sırasına göre anlatan cümleler yazınız. ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ ➠ 225 Etkinlik Aşağıda verilen cümleleri oluş sırasına göre sıralayınız. • Çantasını hazırladı. 1. • Erkenden uyandı. 2. • Kahvaltısını yaptı. 3. • Okula gitti. 4. • Pikniğe gittik. 1. • Piknik sepetini hazırladık. 2. • Hava çok güzeldi. 3. • Çok eğlendik. 4. • Adını Merve koyduk. 1. • Kardeşim doğdu. 2. • Annem doğumhaneye girdi. 3. • Hastaneye gittik. 4. • Durakta bekliyorduk. 1. • Otobüs gelmedi. 2. • Yola çıktık. 3. • Beklemekten vazgeçtik. 4. 226 5N 1K 5N ➠ Ne?, Ne zaman?, Neden / Niçin?, Nerede? Nasıl? 1K ➠ Kim? Etkinlik Aşağıdaki cümlelerle ilgili sorulan sorulara uygun ce- vaplar yazınız. ★ Annem dün pazardan çilek almış. Kim? ➠ Ne zaman? ➠ Ne? ➠ ★ Emre sahilde otururken aniden üzerine bir dalga geldi. Ne? ➠ Nerede? ➠ Nasıl? ➠ ★ Kemal bugün uyuyarak zaman geçirdi. Kim? ➠ Ne zaman? ➠ Nasıl? ➠ ★ Yaz gelince bahçede bol bol kiraz topluyoruz. Ne? ➠ Nerede? ➠ Ne zaman? ➠ ★ Dedem bahçede dut topluyor? Kim? ➠ Nerede? ➠ Ne? ➠ Etkinlik Aşağıdaki soruların cevabını paragraftan bulup yazınız. Babam yarın kitap fuarında olacak. Fuar alanına metro ile gidecek- miş. Okumak için birkaç kitap alacakmış. Kim? ➠ Nasıl? ➠ Nereden? ➠ Ne? ➠ Ne zaman? ➠ Niçin? ➠ 227 Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde, altı kırmızı ile çizilmiş olan söz- cüklere karşılık gelen soru cümlelerini yazınız. Kim? Nerede? Ne? Ne zaman? Nasıl? Niçin? Soru Ahmet nerede oturuyormuş? Cevap Ahmet parkta oturuyormuş. Soru Cevap Mustafa bisiklet aldı. Soru Cevap Sinemaya yarın gidecekler. Soru Cevap Cemil’in ayağı kaydığı için suya düştü. Soru Cevap Çocuklar bahçeden çilek topladı. Soru Cevap Sude kapıyı yavaşça kapattı. Soru Cevap Yarışmacılar parkurda koşuyor. Soru Cevap Kardeşi salıncaktan düştü. Soru Cevap Yapraklar sonbaharda dökülmeye başlar. Soru Cevap Tavşan havuç tarlasında uyuyakalmış. 228 Etkinlik Aşağıda verilen metinlerle ilgili soruları cevaplayınız. Koşu yarışması yarın okulun yanındaki futbol sahasında yapılacaktı. Arda her gün 5 kilometre koşarak yarışmaya hazırlanmıştı. Bu yarışmayı kazanmayı çok istiyordu. Çünkü yarın Anneler Günü'ydü ve madalyasını annesine hediye etmek istiyordu. Çalışmasının karşılığnı gördü ve yarışma- yı kazandı. Madalyasını annesine verdiğinde annesi çok mutlu olmuştu. 1. Yarışma nerede yapılacakmış? 2. Yarışma ne zaman yapılacakmış? 3. Arda yarışmaya nasıl hazırlanmış? 4. Arda, yarışmayı kazanmayı neden çok istiyor? 5. Yarışmayı kim kazandı? 6. Arda kazandığı madalyayı ne yaptı? Derya'nın doğum gününü kutlamak için Ankara'da oturan dayısı hafta sonu İstanbul'a geldi. Doğum gününü kutladıktan sonra uçakla Ankara'ya dönecekti. Derya'ya doğum günü hediyesi olarak bir bisiklet almıştı. 1. Derya'nın doğum gününü kutlamak için Ankara'dan kim geldi? 2. Derya'nın dayısı nerede yaşıyormuş? 3. Derya'nın dayısı ne zaman İstanbul'a geldi? 4. Derya'nın dayısı Ankara'ya nasıl dönecekmiş? 5. Derya'nın dayısı İstanbul'a niçin gelmiş? 6. Dayısı, Derya'ya ne almış? 229 Etkinlik Aşağıdaki metinle ilgili \"Kim? Nerede? Ne? Ne za- man? Nasıl? Niçin?\" 5N1K sözcükleri ile sorular oluşturunuz. Oluş- turduğunuz soruların cevaplarını metne uygun yazınız. Ahmet odasında oyun oynuyordu. Evden çıkamadığı için çok sıkı- lıyordu. Yarın dedesi gelecek ve parka gideceklerdi. Kapı zili çaldı. Ahmet koşarak kapıyı açtı. Gözlerine inanamadı. Dedesi gelmişti. Ahmet bu sürprize çok sevindi. Dedesi ile birlikte parka gideceği için çok heyecanlıydı. Soru Cevap Soru Cevap Soru Cevap Soru Cevap Soru Cevap Soru Cevap Soru Cevap Soru Cevap 230 Hikaye Unsurları KÜÇÜK KEDİ Dün küçük bir kedi evimizin önündeki söğüt ağacında mahsur kalmış- tı. Çok korkmuştu ve miyavlıyordu. Arkadaşım Kerem hemen itfaiyeyi arayıp kediyi kurtarmamız gerektiğini söyledi. Hemen ailemizden yardım alıp itfaiyeyi 110 aradık. 15 dakika içerisinde gelen itfaiye yavru ke- diyi dikkatli bir şekilde kurtardı. Kurtulan kedi arkasına bakmadan sokak- ların arasında kayboldu. Arkadaşım Kerem ve ben çok mutlu olmuştuk. Etkinlik Yukarıdaki hikayenin hikaye unsurlarını yazınız. Kahramanlar Yer Zaman Olay İZİNSİZ KULLANMA Annemin arkadaşı Zehra teyze yan komşumuzdu. Akşam saat 7'de bizi yemeğe davet etmişti. Oğlu Alp abiyle çok iyi anlaşıyordum. Bana bilgisayar oynatıyordu. Akşam gittiğimizde Alp abi evde yoktu. Ben de odasına izinsiz girip bilgisayarı açtım. Annem bu duruma çok kızdı ve başkalarının eşyalarını izin almadan kullanmamam gerektiğini anlattı. Zehra teyzenin bir şey olmaz demesine rağmen çok utanmıştım. Bir da- ha asla başkalarının eşyalarını izinsiz kullanmayacağım. Etkinlik Yukarıdaki hikayenin hikaye unsurlarını yazınız. Kahramanlar Yer Zaman Olay 231 Metinde Konu Başlık Metinde Konu Metnin konusunu bulmak için metne \"Metin neden söz ediyor?\" sorusunu sorarız. Bu sorunun cevabı bize metnin konusunu verir. Metinde Başlık Metnin içeriği ile ilgili ipucu veren ilk bölümdür. Etkinlik Aşağıda verilen metinleri okuyup metnin konusunu bu- lunuz. Metne uygun bir başlık yazınız. ............................................... Taşıtlar kara, deniz ve hava taşıtları olmak üzere üçe ayrılır. Ta- şıtların hareket ettiği yerlere ise yol denir. Deniz taşıtlarının hareket ettiği yola deniz yolu, hava taşıtlarının hareket ettiği yola ise hava yolu denir. Kara taşıtları ise iki farklı yolda hareket eder. Rayların üzerinde hareket eden taşıtların kullandığı yola demir yolu diğer tüm kara taşıtlarının kullandığı yola ise kara yolu denir. Metnin Konusu .............................................................................................................................. Metne Uygun Başlık ................................................................................................................. ............................................... Çevremizde birçok ağaç bulunmaktadır. Ağaçlar sadece çev- remizde güzel görüntü oluşturmaz. Ağaçların birçok yararı vardır. Soluduğumuz havayı temizler. Birçok doğal afeti önler. Sıcak yaz günlerinde etrafı serinletir. Gölgelerinden faydalanırız. Bizlere ver- diği ürünleri yeriz. Ayrıca bir çok hayvan için hem besin hem de yuvadır. Sonuç olarak ağaçlar Dünya ve bizler için çok önemlidir. Metnin Konusu .............................................................................................................................. Metne Uygun Başlık ................................................................................................................. 232 Görsel Okuma Etkinlik Aşağıda verilen resimlerdeki olaylarla ilgili anahtar sözcükleri yazınız. Anahtar sözcükleri kullanarak resimdeki olayı bir- kaç cümle ile anlatınız. Anahtar Sözcükler Elma ağacı, çocuk, sepet, yemek Çocuklardan biri elma ağacına çıkıyor. Çocuklar elmaları sepete topluyor. Çocuklardan bir tanesi elma yiyor. Anahtar Sözcükler Anahtar Sözcükler Anahtar Sözcükler 233 Etkinlik Aşağıdaki görsellerde anlatılan olayların devamını gösteren bir görsel daha eklenmiş olsaydı, o görselde hangi olay anlatılmış olurdu? Tahmininizi yazınız. İlk resim ile ilgili çocuklar ko- nuşturulur, sonraki görselle ile ilgili çocuklar serbest bırakılır. 234 Okuma Metni Yaz mevsiminin en sıcak günleriydi. Bora, akşam üstü bisikletini alıp ev- den çıktı. Bahçeden bir tane de gül koparıp bisikletin direksiyonuna iliştir- di. Amacı, parkta bisiklet sürmekti. Ancak fikrini değiştirdi. Parka gitmek yerine, evlerinin yakınlarındaki tepeye doğru sürdü bisikletini. Önce evden çıkmış, sonra da annesi yasaklamasına rağmen tepeye tırmanmıştı. Amacı, tepeden aşağı hızla sürmekti bisikletini. Annesi, işte bu yüzden, Bora’nın bisikleti ile birlikte tepeye çıkmasını istemiyordu. Bora, tepenin doruğuna ulaştıktan sonra bisikleti hızlı bir şekilde yokuş aşağı sürmeye başladı. A- şağı inerken, saçları rüzgarda dalgalanıyordu. O kadar heyecanlıydı ki bir ara ellerini de serbest bıraktı. “Heeey! Uçuyorum! Bu...“ Ne yazık ki Bora, cümlesini tamamlayamadı. Sözcükler ağzından çık- madı. Çünkü Bora, bisikletle birlikte yokuş aşağı yuvarlanmaya başlamıştı. Nihayet durabildiğinde bisiklet bir tarafa kendi bir tarafa savruldu. Bora’yı hemen hastaneye götürdüler. Önce muayene oldu, sonra rönt- gen filmi çektiler. Son olarak da ayağını ve kolunu sargıya aldılar. En sonunda Bora, kolu ve bacağı sargılı olarak eve döndü. Bu kitap için yazılmıştır. Etkinlik Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Bora’nın tepeye çıkmasına kim izin vermiyormuş? 2. Bora, bisikletini yokuş aşağı nasıl sürmüş? 3. Bora, bisikleti ile birlikte yokuş aşağı inerken ne olmuş? 4. Bora’nın tırmandığı tepe nerede bulunuyormuş? 5. Bora’yı neden hastaneye götürmüşler? 235 Etkinlik Metnin hikaye unsurlarını, konusunu ve başlığını yazınız. Kahramanlar Yer Zaman Olay Metnin başlığı Metnin konusu Etkinlik Metinde geçen olayları oluş sırasına göre önce, sonra, daha sonra ve en sonunda ifadelerini kullanarak birer cümle ile yazınız. 1. 2. 3. 4. Etkinlik Metinde kırmızı renkle yazılı olan kelimeleri ve zıt anlamlarını yazınız. Kelimeler Zıt Anlamlısı Kelimeler Zıt Anlamlısı 1. 5. 2. 6. 3. 7. 4. 8. 236 Değerlendirme 6 Denize atılan çöpler ve deni- Adı Soyadı ze akıtılan kirli sular denizleri- mizi kirletiyor. Bundan dolayı Telefonunuzu yan tarafta Test deniz canlıları da zehirleniyor. gösterilen şekildeki gibi Deniz canlılarını yiyen insan- “Test” alanına işaretleme yapmayınız. larda vücutlarına bu zehri al- tutunuz. mış oluyor. Yani farkında ol- madan kendimizi zehirliyoruz. 1 6 11 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15 1 Yukarıdaki metnin konusu 4 Aşağıdaki sözcüklerden nedir? A. Balıkların denizdeki hayatı hangisi sözlükte “kitap“ kirletmenin sonuç- larının olacağı sözcüğünden sonra gelir? C. Deniz canlılarının nesli- A. Kalem nin tükenmekte olduğu B. Limon C. Horoz 2 Yukarıdaki metnin başlı- 5 Aşağıdaki sözcüklerden han- ğı aşağıdakilerden hangisi gisi hecelerine yanlış ayrıl- olabilir? mıştır? A. Deniz kirliliği A. Pat-a-tes B. Geri Dönüşüm C. Doğada Yaşam 3 Aşağıdakilerden hangisi 6 “Yaz tatilinde köyde bol bol “beyaz“ kelimesinin eş an- bisiklet süreceğim.“ cümle- lamlısıdır? sinde aşağıdakilerden han- gisinin cevabı yoktur? A. Siyah B. Kara A. Niçin? B. Ne zaman? C. Ak C. Nerede? 237 7 \"Hekim\" sözcüğünün ifade 10 Aşağıdaki cümlerle anlatı- ettiği mesleğin görseli aşa- lan olayı oluş sırasına göre ğıdakilerden hangisidir? sıralarsak hangi cümle en sonda yer alır? A. B. A. Kaseye süt doldurdu. C. B. Kedinin sesini duydu. C. Acıkmış olmalı diye düşündü. 8 Aşağıdaki cümlelerin han- 11 Sabah erkenden kalkan gisinde noktalama işareti Cem, Karabaşı kulübesin- yanlış kullanılmıştır? den çıkarttı. Biraz oynadı- lar. Sonra Cem okula gitti. A. Lütfen gelir misin? Karabaş üzgün üzgün ar- B. Bugün çok geciktim. kasından bakıyordu. C. Patates. armut. elma. Aşağıdakilerden hangisi hi- aldım. kayenin kahramanlarından değildir? A. Cem B. Tekir C. Karabaş 9  Kötü - iyi 12 “Mehmet bahçeden elma  Mektep - okul topladı.“  Sıcak - soğuk Yukarıda verilen kelime Yukarıdaki cümlede hangi sorunun cevabı yoktur? ikililerinden hangileri zıt anlamlıdır? A. Kim? B. Ne? A.  B.  C.  C. Ne zaman? 238 Okuma Metni SEVGİ OKULU Bugün erkenden uyandık. Yaz boyunca sarmaş dolaş olduğumuz, Güneşi koyduk çantamıza. Yemyeşil kırları, bayırları, Engin bağları, ormanları, Masmavi denizleri koyduk. Tarlaların sarı başaklarını, OKUL Uğradığımız köyleri, Köylerde tanıştığımız kardeşlerimizin, Sevgi dolu kalplerini koyduk. Çantalarımızın en güzel köşesine. Özlemleri, sevgiyi, Barışı ve dostluğu koyduk Demet yapılmış çiçekler örneği. Sevinçle döndük okulumuza. Reşat KARABAĞ Sınıf Günü ve Okuma Bayramı Etkinlikleri Etkinlik Şiir ile ilgili aşağıda istenen bilgileri yazınız. ★ Şiirin Ana Duygusu ★ Şiirin Konusu Etkinlik Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplayınız. 1. Çocuklar yaz boyunca ne ile sarmaş dolaş olmuşlar? ✎ 2. Çocuk, çantasına kimlerin sevgi dolu kalplerini koymuş? ✎ 3. Çocuk, okuluna nasıl bir duyguyla dönmüş? 239 Etkinlik Şiirde kırmızı renk ile yazılan kelimelerin zıt anlamlı- ları aşağıda verilmiştir. Bu kelimelerin zıt anlamlılarını şiirden bulup karşılarına yazınız. Kelimeler Zıt Anlamlıları Kelimeler Zıt Anlamlıları 1. geç 3. boş 2. kış 4. çirkin Etkinlik Şiirde mavi renk ile yazılan sözcüklerin eş anlamlıları aşağıda verilmiştir. Bu kelimelerin eş anlamlılarını şiirden bulup kar- şılarına yazınız. Kelimeler Eş Anlamlıları Kelimeler Eş Anlamlıları 1. yürek 3. mutluluk 2. hasret 4. mektep Etkinlik Şiirde yeşil renk ile yazılı olan kelimeleri aşağıya ya- zınız. Yazdığınız kelimelerin hem eş hem de zıt anlamlılarını bulup karşılarına yazınız. Kelimeler Zıt Anlamlıları Eş Anlamlıları 1. 2. Etkinlik Aşağıda \"Sevgi Okulu\" adlı şiirin bir bölümü verilmiştir. Noktalama işaretlerini, şiire bakmadan uygun yerlere koyunuz. Daha sonra şiire bakarak doğruluğunu kontrol ediniz. Bugün erkenden uyandık Yaz boyunca sarmaş dolaş olduğumuz Güneşi koyduk çantamıza Yemyeşil kırları bayırları Engin bağları ormanları Masmavi denizleri koyduk 240 Yönerge Yazma Etkinlik Aşağıdaki görsellerden yararlanarak \"Saklambaç\" oyununun aşamalarını belirten oyun yönergelerini yazınız. 1. 2. 3. 4. 5. Etkinlik Aşağıdaki görsellerden yararlanarak, kakaolu kekin yapım aşamalarını belirten yönergeleri yazınız. 1. 2. 3. 4. 5. 241 Etkinlik Aşağıda boş halde verilen kartpostalı yönergelere uygun doldurunuz. 1. Kartpostalın sol tarafındaki boşluğa mesaj yazılır. 2. Mesajın altında ad soyad ve imza olmalıdır. 3. Sağ üst köşeye pul yapıştırılır. 4. Sağ taraftaki boşluğa önce gönderilen kişinin adı yazılır. 5. Gönderilen kişinin adının yazılı olduğu yerin altına adres yazılır. Etkinlik Aşağıda boş halde verilen davetiyeyi yönergelere uy- gun doldurunuz. 1. Bu bölüme, davet edilecek kişi yada kurum adını yazınız. 2. Kısa ve net bir şekilde davetiyenin ne için olduğunu belirtiniz. 3. Daveti veren kişinin adını - soyadını yazınız. 4. Verilen davetin tarih ve saatini belirtiniz. 5. Davetin yapıldığı yeri yazınız. 1. ............................................................................... ..................................................................................... 2. .................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 3. ............................................... 4. .................................................. 5. .................................................. 242 Okuma Metni AĞAÇLAR KESİLMESİN Hüseyin ve arkadaşla- rı, teneffüste defterlerinden kopardıkları sayfaları uçak yaptılar. Sınıf kâğıtlarla dol- muştu. Çok eğleniyorlardı. Bir ara Ahmet, Hüseyin’e dönerek ¡Ne kadar çok kâğıt harcadık Hüseyin, farkında mısın?™ dedi. Hüseyin de ¡Evet, koparırken fark etmedim ama defterimin sayfaları iyice azaldı.™ dedi ve ekledi — Geçen gün bir televizyon programında izledim, bu kâğıt- ların elde edilmesi için bir sürü ağaç kesiliyor. Biz büyük bir hata yaptık sanırım. Arkadaşı Ahmet de Hüseyin’le aynı fikirdeydi. İkisi kopardıkları kâ- ğıtları topladılar ve tekrar aynı düzene ve şekle getirdiler. Olaya şahit olan öğretmen, hatalarını anlayıp telâfi etmelerinden dolayı ikisini de tebrik etti. Timaş Çocuk Erdemler 2009 Etkinlik Metin ile ilgili aşağıda istenen bilgileri yazınız. ★ Metnin geçtiği yer ★ Metnin geçtiği zaman ★ Metnin karakterleri ★ Metinde geçen olay 243 Etkinlik Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. 1. Hüseyin ve arkadaşları teneffüste ne yapmaktadır? 2. Oynadıkları oyun sonunda sınıf nasıl bir hâldedir? 3. Ahmet’in sorusuna Hüseyin ne cevap vermiştir? 4. Kâğıtların elde edilmesi için ne yapılmaktadır? 5. Yaptıkları yanlışı anlayan Ahmet ve Hüseyin ne yapmıştır? Etkinlik Aşağıdaki görsellerden yararlanarak, kağıdın üretim aşamalarını olay oluş sırasına göre yazınız. 244 Karma Dil Bilgisi Etkinlikleri Etkinlik Verilen sözcükleri, anlamlarının başındaki boşluklara yazınız. Kandil Kayak Sebil Erzak Gidon Tarla .......................... Bisiklet ve motosiklette ön tekerleğe yön vermeye ya- rayan çubuk. .......................... Sınırları belirli, tarıma elverişli toprak parçası. .......................... Kar ya da su üzerinde kaymak için ayağa takılan araç .......................... Hayır için yapılmış, parasız olarak su alınan, içilen çeşme. .......................... İçinde zeytinyağı, gaz yağı gibi sıvı bir yakıt bulunan aydınlatma aracı. .......................... Uzun süre saklanabilen yiyeceklerin genel adı. Etkinlik Özel adlara gelen eklerin yazımı ile ilgili aşağıdaki çalışmayı, örnekten yararlanarak yapınız. ✪ Mersine ➠ Mersin'e ✪ Ankaralı ➠ ✪ Aydınlı ➠ Aydınlı ✪ Cerensiz ➠ ✪ Semihciğim ➠ ✪ Ayşeler ➠ ✪ Konyalılar ➠ ✪ Pamukun ➠ ✪ Türkiyenin ➠ ✪ Erzurumu ➠ ✪ Yıldıza ➠ ✪ Mehmetin ➠ ✪ Cumhuriyet Caddesinden ➠ 245 Etkinlik Aşağıda verilen zıt anlamlı kelime ikilileri ile cümleler- deki boşlukları tamamlayınız. yaşlı-genç ön-arka gelir-gider taze-bayat alt-üst güzel-çirkin temiz-kirli kalın-ince uzun-kısa gece-gündüz ★ Yaşlı adam genç adama öğüt veriyor. ★ ..................... bir yolu ..................... sürede katetti. ★ ..................... dinleniyor ..................... uzun saatler boyunca çalışıyorduk. ★ ..................... sırada Akif, ..................... sırada ben oturuyordum. ★ Böyle ..................... bir alana, bu kadar ..................... bir bina yapılmamalıydı. ★ ..................... çevre için önce ..................... alanları belirlemeliyiz. ★ Okula hep en güvenli yoldan ..................... ..................... . ★ Çekmeceyi ..................... ..................... ettim ama bulamadım. ★ ..................... tahtaları kesip ..................... çubuklar elde ettik. ★ ..................... diye aldığım ekmekler ..................... çıktı. Etkinlik Aşağıda verilen cümlelerdeki renkli yazılan sözcüklerin eş anlamlılarını bulup örnekteki gibi yazınız. ★ İhtiyar adam çok yoksul biriydi. ➠ yaşlı - fakir ★ Küçük kız gayet sıhhatli görünüyordu. ➠ ★ Amcası meşhur bir hekimmiş. ➠ ★ Beş adet soruya yanıt vermiş. ➠ ★ Konut yapımına, güz mevsiminde başlanacak. ➠ ★ Sıska Keloğlan güçlü devle karşılaştı. ➠ ★ Tabiat canlanınca ben de çok şen oluyorum. ➠ 246 Okuma Metni BİSİKLET ZAMANI Bazen spor yapmak, bazen eğlenmek, bazen de bir yere gitmek için kullanılan ve insan gücüyle çalışan bir taşıt. Evet bi- sikletten bahsediyoruz. Gelin bisikletlerin dünyasına biraz daha yakından bakalım. Kullanım amacına, sürüleceği zeminin özelliklerine ya da sürüş mesafesine gö- re farklı özelliklerde üretilen bisikletler vardır. Dağ bisikleti, tur bisikleti, yarış bi- sikleti bunlardan bazılarıdır. Tur bisikletleri genellikle asfalt zeminde yapılacak uzun süreli sürüşler için tasarlanmıştır. Yarış bisikletleri ise asfalt zeminde ve düzgün yollarda hızlı gidebilmek için tasarlanmıştır. Dağ bisikletleri top- rak yol, patika ve her türlü arazide kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu bisikletlerin diğer bisiklet türlerine göre tekerlekleri daha kalın, dişli ve patlamaya dayanıklıdır. Bisiklete binerken öncelikle kendi güvenliğinizi düşünmelisiniz. Bunun için; bisikletin selesini kendinize göre ayarlayın. Varsa bisikletler için ay- rılan yolları kullanın. Yoksa, motorlu araç trafiğinin olmadığı yerlerde örneğin parklarda binin bisiklete. Mutlaka kask takın varsa eldiven, dizlik ve dirseklik de takabilirsiniz. Meryem Arzu Aruntaş Düzenlenmiştir Bilim Çocuk Dergisi Etkinlik Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. 1. Bisiklet ne ile çalışan bir taşıttır? 2. Metinde sözü edilen bisiklet türleri hangileridir? 247 3. Dağ bisikleti, hangi tür zeminlerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır? 4. Bisikletler için ayrılmış özel yollar yoksa nerelerde sürmeliyiz? 5. Bisiklet sürerken başımıza ne takmalıyız? Etkinlik Aşağıdaki trafik işaret ve levhalarının anlamlarını tablodan bulup altlarına yazınız. • Bisiklet geçebilir • Mecburi bisiklet yolu • Bisiklet giremez ......................................... ......................................... ......................................... Etkinlik Aşağıdaki bisikletin okla gösterilen parçalarının adla- rını yazınız. ......................... ......................... ......................... ......................... ......................... 248 Cümlede anlam ilişkileri konusunun bir önceki bölümünde eş anlamlı cümleler, öznel cümleler, nesnel cümleler, neden sonuç cümleleri, amaç sonuç cümleleri ve şart cümlelerini işlemiştik. Cümlede anlam ilişkilerin ikinci bölümünde de kpss sorularında çıkan diğer cümle çeşitlerini Anlam İlişkileri – 2Karşılaştırma Cümleleri Cümlede anlam ilişkileri konusunda yer alan karşılaştırmalı cümleler, farklı varlıkları birbiriyle, aynı kavramı kendi için ortak ya da farklı yönleriyle karşılaştıran en, gibi, kadar, ise, göre, -ki, oysa , -de bağlacı gibi ekler ya da sözcüklerle de farklı gibi mutlu – İçerik Cümleleri Özellikle kpss Türkçe paragraf sorularında karşımıza sıkça çıkan kavram üsluptur. Bir sanatçının veya sanat yapıtının dil ve anlatım özelliği, yani söyleyiş tarzı üsluptur. İçerik ise bir sanat eserinin içinde Üslubu ”Yazar nasıl anlatmış?” sorusuyla,Cümle içinde içeriği ”Yazar neyi anlatmış?” sorusuyla insanların sorunlarını özgün ve etkileyici bir dille dile getirmiş. Burada ”insanların sorunları” içerik, ”özgün ve etkileyici dil” ise üslupla Anlatım Cümlesi Bir kişinin sözü hiç bozulmadan ağızdan çıktığı gibi aynen aktarılırsa doğrudan anlatım cümlesi gelemem” Anlatım Cümlesi Bir kişinin sözü değişikliğe uğratılarak araya başka bir kişinin girdiğini belirten yüklemler kullanılırsa o cümle dolaylı anlatım cümlesi – Olumsuz Cümleler Yükleminde -me, -mez, -sız, yok, değil eklerinin veya sözcüklerinin olmadığı ve yargının gerçekleştiği cümlelere olumlu cümle çok sorunumuz varYazısı çok -me, -mez, -sız, yok, değil eklerinin veya sözcüklerinin olduğu cümlelere de olumsuz cümle sorunumuz çirkin olumlu anlamca olumsuz cümleler Yükleminde olumsuzluk eki olmadığı halde yargısı gerçekleşmeyen gelen var ne saatte gidilir mi hiç?Nasıl söylerim öldüğünü?Biçimce olumsuz anlamca olumlu cümleler Yükleminde olumsuz ek kullanımı olduğu halde yargısı gerçekleşen anlamamış sorunsuz gelmez Cümleleri Bir sorun ve onun çözülmesi için görüş ve düşünceleri karşıdaki kişiye önerme içeren gün 2 test şiirini daha yalın bir dille yazarsan şiirin daha çok Cümleleri Kpss genel yetenek Türkçe dersine ait cümlede anlam ilişkileri konusunda yer alan varsayım cümleleri, gerçekte olmayıp da geçici bir süre için olmuş kabul edilen olayları ve durumları anlatan ki, tut ki, farz edelim, düşünelim, kabul edelim sözcükleri varsayım cümlelerinde testten iyi bir sonuç aldığını Cümleleri Cümlede anlam ilişkileri konusunda yer alan olasılık cümleleri, herhangi bir durumun veya olayın olabilirlik durumunu anlatan galiba, sanırım,muhtemelen, gibi, sanki, -ebilmek, herhalde gibi sözcükler olasılık cümlelerinde iş olacak kedi gördüm Cümleleri Bir varlığın ya da kavramın ayırt edici özellikleriyle cümlelerini bulmak için ”Nedir?” sorusu hayatı yüceltme ve daha anlamlı kılma Cümleleri Bir yapıtın, kişinin ya da konunun olumlu veya olumsuz yönlerini ortaya koyan sanatçılar özellikle bu konuda gerekli özeni – Azımsama Cümleleri Küçümseme, bir varlığın sayılamayan veya ölçülemeyen özelliklerini az görmek ya da hor görmektir. Azımsama ise bir varlığın sayılabilen veya ölçülebilen özelliklerini az maaş bakkal masrafına bile yetmiyor. AzımsamaBir paragraf yazmakla yazar mı oldun şimdi? KüçümsemeYakınma Cümleleri Yakınma bir durum veya olaydan şikayet çocuklar artık beni hiç berbat yollar artık milleti Cümleleri Cümlede anlam ilişkileri içinde yer alan sitem cümleleri, bir kişinin karşısındaki kişiye kırgınlığını beni gelmişte bizi buralarda gelir genel yetenek Türkçe sorularında yakınma ve sitem cümlelerini birbirleriyle Cümleleri Bir durumdan veya olaydan dolayı kendi kendine üzülme, acınma, pişmanlık duymaya hayıflanma oldu güzelim yazık ki tatili sana verdiğim Kpss’ye biraz daha Cümleleri Bir durumu kabullenmek, benimsemek veya o duruma konuşmasına hepimiz Cümleleri Cümlede anlam ilişkileri konusundaki bir diğer cümle çeşidi olan yadsıma cümleleri, bir durumu inkar etme anlamı bu dediklerini ben mi yapmışım?Gerçekleşmemiş Beklenti Cümleleri Bir beklentinin gerçekleşmediğini dile getiren gelir geleceğini Durum Cümleleri Bir durumdan diğer bir duruma aşama aşama geçildiğini belirten giderek, gün geçtikçe gibi sözcüklerle ya da bu anlamları taşıyarak geçtikçe artıyor gün biraz daha birbirimize Yargı Cümleleri Cümlede anlam ilişkileri konusunda işleyeceğimiz son cümle çeşidi olan önyargı cümleleri, henüz olmamış bir şeyi olacakmış gibi görme anlamı taşıyan cümlelerdir. Cümlede peşin hüküm anlamı çocuk büyük adam eser son eserinin daha güzel olacağı genel yetenek Türkçe dersine ait Cümlede Anlam İlişkileri konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss Türkçe konusu Cümlede Anlatım Özellikleri olacaktır. Forumlar SDN Konu Dışı Eğitim Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..Tarayıcınızı güncellemeli veya alternatif bir tarayıcı kullanmalısınız. Noun Clauses İsim Cümlecikleri Konuyu başlatan erenberk Başlangıç tarihi 3 Ocak 2013 Bu konuyu okuyanlar 1 Katılım 10 Mayıs 2010 Mesajlar 10,637 Reaksiyon puanı 95 Puanları 48 Sıfat Cümlecikleri kadar zor olmayan ama önemli bir konudur. Önce mantığını kavramak gerekir. Sıfat Cümleciklerinde bir isim bir sıfat sözcüğü gibi bir cümlecik tarafından niteleniyordu. Noun Clouses’larda ise kullandığımız isimler veya zamirler bu cümlecikten etkilenirler. Bir cümlede isimler özne, nesne ve tümleç durumundan biri ile kullanılabilirler. Demek ki Noun Clouses’lar ismin yerine kullanıldıklarından da bir complex cümlede özne, nesne veya tümleç olarak kullanılabilirler. Bu durumda isim bir kelime ile değil de bir cümlecik ile ifade edilmiş olur. Başka bir değişle bir ismin kullanılabildiği her yerde bir Noun Clouses kullanılabilir. ​Bunu Inglizce’deki cümle kuruluşu üzerinde gösterecek olursak; S V O Tümleç Bu cümle yapısında bir noun clause S, O ve tümleç durumundan biri ile ifade edilebilir.​ I know his failure. Ben onun başarısızlığını biliyorum.​ Bu cümledeki “failure”başarısızlık kelimesi isimdir ve cümlede nesne konumunda kullanılmıştır. Bu isim yerine bir cümlecik de gelebilir. Dolayısıyle bu cümlecik bir noun clause olmuş olur ve nesne durumunda kullanılmış olur. “failure” ismi yerine “he has failed”O başarısız olmuş cümleciğini kullanabiliriz. Ancak burada iki cümlecik olduğu için bu iki cümleyi bağlayacak bir bağlaca ihtiyacımız vardır. Bu şekilde cümlemiz;​ I know that he has failed. Biliyorum ki o başarısızdır. Yalnız bu çeviri konuşma dili için geçerlidir. Yazı dilinde ve sınavda kesinlikle böyle çevirmiyoruz. Bağlacın anlamını “ki” olarak değil de cümleciğe yükleyerek çeviririz. Bu açıklamalardan sonra artık cümlemizi şu şekilde çevirebiliriz Onun başarısız olduğunu biliyorum.​ Not Yan cümleciklerin türkçeye çevrilirken öznenin “ın” eki alarak çevrildiğini hatırlayınız. Sıfat cümlecikleri de dahil bu konuyu işlerken temel cümle, yan cümlecik gibi kavramları da göreceğimizden bunlara hakim olmak gerekir. İsim Cümlecikleri İle Kullanılan Bağlaçlar İsim cümlecikleri ile üç tür bağlaç kullanılr. That -ki En çok kullanılan bağlaçtır. Olaya tek yönlü bakar. Whether ...ip ...imediği Olaya iki yönlü bakar. “or not” ile beraber de kullanılabilir. Question Word Tüm soru kelimeleri isim cümleciklerinde bağlaç olarak kullanılabilir.​ Bu bağlaçların anlamları farklı ama kullanılış biçimleri aynıdır. Bu nedenle en sık kullanılan “that”i önce iyi öğreneceğiz. “that”in kullanımı iyi çözülünce sistem aynı olduğu için diğerleri de rahat bir şekilde anlaşılır. THAT Daha önce de söylendiği gibi Noun Clouses’lar NC complex bir cümlede üç durumda kullanılabilirler. Şimdi bunları madde madde inceleyelim A Özne Olarak Isim Cümlecikleri Bu yapıda genelde formülsel olarak cümle şöyledir It is + sıfat that + NC Böyle bir cümle kuruluşu görüldüğünde, bu bir isim cümleciğidir ve özne durumunda kullanılmıştır diyebiliriz. It is clear that he will confess to his guilt. Onun suçunu itiraf edeceği açıktır. Özne durumundaki NC’lar “what” sorusuna cevap verirler. Örneğin bu cümleye sorarsak; What is clear? That he will confees to his guilt Onun suçunu itiraf edeceği şeklinde cevap alırız. İngilizcede normalde bir cümlede özne cümlenin başındadır. Bu nedenle yukarıdaki cümle kuruluşunun ikinci bir alternatifi de vardır. Orijinal kullanım da ikinci kullanımdır. Birinci kullanımda özne sona alındığı için çekili fiile bir özne gerekliliğinden “it” özne olarak kullanılmıştır. Burada “it” asıl öznenin yerini tutar. Ikinci kullanımda ise özne asıl yerine çekileceğinden artık “it” kullanımına gerek yoktur. Inglizce’de asıl kullanım ikinci dediğimiz kullanımdır. Ama zor olduğu için birinci kullanım daha yaygındır. Bu durumda NC’ların özne olarak kullanımı iki farklı şekilde yazılabilir. Şimdi yukarıdaki cümleyi bu açıklamaya göre yazalım It is clear that he will confess to his guilt. Onun suçunu itiraf edeceği açıktır. That he will confess to his guilt is clear. Onun suçunu itiraf edeceği açıktır. Her iki kullanımda da anlamı aynıdır. It is difficult that he will give it up. Onun ondan vazgeçeceği zordur. That he will give it up is difficult. Onun ondan vazgeçeceği zordur. Böyle cümleleri “vazgeçmesi” şeklinde de çevirebiliriz. It was very hard that we overcame this issue. Bu meselenin üstesinden gelmek çok zordu. That we overcame this issue was very hard. Bu meselenin üstesinden gelmek çok zordu. It is + Sıfat formülünde kullanılan sıfat yerine daha önceki bilgilerimizden biliyoruz ki sıfat cümlecikleri de kullanılabilir. Ayrıca yine biliyoruz ki sıfat cümleciklerinin kısaltmasında eğer aktif ise “gerund” eğer passive ise “V3”kullanılıyordu. Demekki formüldeki sıfat yerine bir gerund veya bir V3 de kullanılabilir. It is expected that they will resume peace talks. Onların barış görüşmelerine yeniden başlayacakları beklenilmektedir. That they will resume peace talks is expected. Onların barış görüşmelerine yeniden başlayacakları beklenilmektedir. Resume yeniden başlamak restart ve rebegin kelimelerinin yerine kullanılır. It is known that our world is round Dünyamızın yuvarlak olduğu biliniyor. It is suprising that he has escaped. Onun kaçışı şaşırtıcıdır. Bu yapılarda iki cümlecik olduğu için haliyle zaman uyumu da aranmalıdır. Şimdilik sadece gramatikal boyut ile uğraşacağız. Zaman uyumuna dikkat etmekle beraber daha sonra detaylı olarak öğreneceğiz. B Nesne Olarak İsim Cümlecikleri Bu yapıda isim cümlecikleri nesne konumundadır. Cümlede nesne konumunda bir isim yerine bir isim cümleciği kullanılır. We learnt that they had agreed on the matter.Onların mevzuda hemfikir olduklarını öğrendik. Nesne yapısındaki isim cümlesini, yükleme kimi, neyi, kime, neye sorularını sorarak bulabiliriz. Bu yapının tek kullanımı vardır. Isim cümleciği özne durumundaki gibi hareket edemez. The judge decided that the suspect was innosent. Hakim zanlının masum olduğuna karar verdi. The judge decided this. Hakim buna karar verdi. Dikkat edilirse ikinci cümlede nesne “this” dir ve tek bir kelimeden oluşmuştur. Birinci cümlede ise cümlenin nesnesi bir isim cümleciğidir. Nesne harakatinin her iki cümlede aynı olduğuna dikkat edininiz. Suspect zanlı, şüpheli Innosent suçsuz, masum Judge hakim, yargılamak C Tümleç Olarak Isim Cümlecikleri Tümleçler, özne, yüklem ve nesne dışında cümleyi tamamlayan yapılardır. Inglizce’de “be” ve “become” olmak fiillerinden sonra gelen kelimeler tümleçtirler. My father is an engineer. Benim babam bir mühendistir. My advantage is that I can speak three foreign languge. Benim avantajım üç dili konuşabilmemdir.My belief is that yo will get over this problem. Inancım sizin bu sorunu aşacağınızdır. Get over üstesinden gelmek Their claim is that the minister got involve in corruption. Onların iddiası bakanın yolsuzluğa karışmasıdır. Get involve in ...e bulaşmak daima nesneye in ile geçer. Corrupton bozulma, yolsuzluk ....ip ....imediği anlamında olup, olaya iki yönlü bakan bir bağlaçtır. Whether bağlacı bazen “or not” da alabilir. Genellikle “or not” ifadesi parantez içinde verilir. Bu bağlacın değişik konumlu isim cümleciklerindeki kullanımını görelim.​ It is not known whether he has ratified the bill. Onun yasa tasarısını onaylayıp onaylamadığı bilinmiyor.​Yukarıdaki cümleyi isim cümleciği özne konumunda olduğu için şu şekilde de yazabiliriz. Anlamı aynıdır. Whether he has ratified the bill is not known.​Not Cümlede özne konumunda olan isim cümleciği başa alınırsa bu kullanımda bağlaç olarak “If” kullanılamaz. I am not sure whether he has accepted the offer.Onun öneriyi kabul edip etmediğinden emin değilim. No one knows whether they live in the country or not. Onların ülkede yaşayıp yaşamadıklarını kimse bilmiyor. My doubt is whether they will stay or not. Benim kuşkum onların kalıp kalmayacağıdır.​Not Gramatikal olarak isim cümleciklerinde bağlaçlardan sonra daima bir özne vardır.​ Soru Kelimelerinin İsim Cümleciklerinde Bağlaç Olarak Kullanılması Question Words QW What ne Where nerede, nereye When ne zaman Who kim Whom kimi, kime Fram whom kimden With whom kiminle To whom kime Whose kimin Which hangi How nasıl Why niçin How many kaç tane, ne kadar, kaç sayılabilenler için How much kaç tane, ne kadar, kaç Sayılamayanlar için How long ne kadar zamanı sorar How far ne kadar mesafeyi sorar How often ne kadar frekansı sorar İsim cümleciklerinde QW’ların kullanımını, normal soru cümleleri ile karıştırmamak gerekir. Bir soru cümlesinde QW’lar daima cümlenin başında söylenir ve cümle sonunda soru işareti vardır. Sour sözcüğü olsun veya olmasın bir soru cümlesinde yardımcı fiil vardır ve özneden önce yazılır. Bazen bu kural konuşma dilinde ihmal edilse de cümlenin soru olduğunu hissettirecek bir vurgu mutlakavardır. What can I do for you? Sizin için ne yapabilirim? Where are you going? Nereye gidiyorsun? When will you come back? Ne zaman döneceksiniz? How long will you be staying here? Burada ne kadar süre kalacaksınız? Soru cümlelerini, QW’ların bağlaç olarak kullanıldığı isim cümlecikleri ile bu şekilde ayırabilmek gerekiyor. Bu da yardımcı fiilin kullanımı, QW’ların soru cümlelerindeki konumu ve soru cümlelerinde ?’nin kullanımını hatırlayarak yapilabilir. Şimdi QW’ların isim cümleciklerinin her üç yapısında kullanımını görelim. Özne olarak; It is not known where he hides.Onun nereye saklandığı bilinmiyor. Hide saklanmak Bu kullanımda QW’un bağlaç niteliğinin görülmesi gerekir. Dikkat edilirse QW’dan sonra cümle sonuna ? konulmamıştır. Ayrıca yardımcı fiil özneden önce yazılmamıştır. O zaman “where” bağlaç olarak kullanılmıştır diyoruz. Burada önemli bir özelliği de hatırlatmak gerekiyor. Complex bir cümlede yan cümlecik soru formu ile kurulamaz. Eğer böyle bir cümlede soru formu oluşturulmak istense bu değişiklik yan cümlecikte değil, temel cümlede yapılır. Is it not known where he hides? Nereye saklandığı bilinmiyor mu? Özne olarak kurulmuş bir isim cümleciğinde özne hareketini hatırlayarak cümlemizi diğer alternatifi ile yazalım. Where he hides is not known? Onun nereye saklandığı bilinmiyor. Bu complex cümleyi soru yaparsak; Is where he hides not known? Onun nereye saklandığı bilinmiyor mu? It is not obvious what he will do. Onun ne yapacağı belli değil. It was uncertain how long they would stay there. Orada ne kadar kalacağı belli değildir. Obvios belli, apaçık Obviousness besbellilik Cümlelerdeki zaman uyumuna da dikkat etmek gerekiyor. Anlamdan temel cümlenin ve yan cümlenin zamanını çıkarabilmek gerekir. Geçmişteki olay ,öncesi sonrası durumunu iyi bir şekilde irdeleyip sonuca gidebilmek gerekir. It was not known how the had committed the crime. Onun suçu nasıl işlediği bilinmiyor. Was not known bilinmiyor, meçhul Was unknown Nesne Olarak; I don’t know where he is working now. Onun şimdi nerede çalıştığını bilmiyorum. Zaman uyumunda temel cümle ve yan cümle arasında bir zaman uymu vardır. Bunun çevirisi değil de inglizce mantığı önemlidir. Zaman tespitinde hem temel cümlecikte hem de yan cümlecikte olan zaman sözcüklerine dikkat etmek gerekiyor. We couldn’t learn how this event happened. Bu olayın nasıl oluştuğunu öğrenemedik . She didn’t decide where we had to met. O nerede buluşmamız gerektiğine karar veremedi. Tümleç Olarak; Uor doubt is who killed the man. Şüphemiz adamı kimin öldürdüğüdür. I am anxious to know how much he earns by month. Aylık olarak ne kadar kazandığını öğrenmeye can atıyorum. Anxious endişeli Anxious + full Infinitive ...meye can atmak It is expected that the embargo will lifted next year. Ambargonun gelecek yıl kaldırılacağı umuluyor. It was climed that the minister had embezzled money. Bakanın zimmetine para geçirdiği iddia edildi. Embezzle zimmete para geçirmek The two sides announced that they had signed an aggrement. Her iki taraf bir anlaşma imzalamış olduklarını bildirdiler. Announce bildirmek, ilan etmek We feared that he results could be negative. Sonuçların negatif olabileceğinden korktuk. Fear korkmak Fearless korkusuz It is said that he can be detained. Onun gözaltına alınabileceği söyleniyor. Not Modal’ların Özellikle “can ve may”bağlaç ile aktarıldığı zaman çevirisinde bir “...ecek, ...acak” anlamı katıldığına dikkat ediniz. Soru Böyle cümlelerde neden temel cümlecik kısadır? Bunu bir örnekle açıklayalım I bought this present last year in Italy. Ben bu hediyeyi geçen yıl Italya’dan aldım. Bu cümlemizin öğelerinin Özne+Yüklem+Nesne+Tümleç Zaman zarfı+yer zarfı şeklinde sıralandığına dikkat ediniz. Ayrıca “bir cümledeki her ismin yanına bir Noun Clause gelebilir” özelliğinin hatırlayınız. Cümlemizdeki “the present” isminden sonra bir Noun Clause yazarsak; zaman zarfı ve yer zarfı NC’a ait olacağından cümle sonuna atılır. Bu yüzden de temel cümlecik kısa olur. No one knows How this problem can be resolved. Kimse bu problemin nasıl çözülebileceğini bilmiyor. Subjunctive Mood Istek kipi Türkçe’de dilek kipi “...mesi, ...ması” şeklindedir. Mümle olarak örneklersek; Ben Ali’nin burda olmasını istiyorum. Doktor O’na dinlenmesini söyledi, gibi. Ingilizce’de Subjunctive Mood SM’un kullanıldığı belli fiiller vardır. Bunların sayısı 15’tir. Eğer bu fiiller temel cümlede kullanılırsa mutlaka yan cümlecikte SM kullanımını isterler. Bu fiilleri kolay olsun diye grup halinde yazacağız. Aşağıdaki Fiillerden sonra İsteme Fiilleri Desire Request Ask Beg Urge Demand Önerme Fiilleri Recommend Advise Propose Suggest Geri kalan beş fiil bir grup halinde verilemiyeceğinden ayrı yazacağız. Insist ısrar etmek Prefer tercih etmek Require gerektirmek Order emretmek Move hareket etmek pek kullanılmaz. Inglizce’de bu fiiller dilek kipini gerektirirler. Bunlar temel cümşlede olduklarında mutlaka mutlaka dilek kipi kullanılmalıdır. The doctor recommended that he should rest as much as possible. Doktor O’na mümkün olduğu kadar dinlenmesi gerektiğini tavsiye etti. Inglizce’de dilek kipi yapısında sadece “should” kullanılır. Yalnız “should”un kullanılması obsiyoneldir. Yani olsa da olur olmazsa da. Bu nedenle yukarıdaki cümleyi şu şekilde de yazabiliriz The doctor recommended that he rest as much as possible. Doktor O’na mümkün olduğu kadar dinlenmesini tavsiye etti. Görüldüğü gibi “should”un kullanılmaması durumunda sonrasındaki fiil çekilmemiş gibi görünür. Yani “bare infinitive” olarak kalır. “should”un kısaltılması formuna dikkat etmek gerekir. Önemlidir, iyi öğrenmek gerekir. SM yapısını Türkçe’ye çevirirken “should”un gerekir anlamı yarine Türkçe’deki dilek kipi anlamı olan “...mesi, ...ması” şeklinde çeviririz. I insisted that my son should be a doctor. Oğlumun bir doktor olmasında ısrar ettim. Not Dilek kipinin yan cümlecikte kullanıldığına dikkat ediniz. The committee requisted that the documents should be summitted until tomorrow. Komite belgelerin yarına kadar sunulmasını istedi. I advised her that she ...............breakfast early. Boş olan yere ne gelmelidir? have has had to have has had “have” doğru cevap olur. Çünkü temel cümlecikte “advise” fiilinin olmasından dolayı yan cümlecik yapısı SM olmalıdır. Bu nedenle asıl olması gereken “should have” dir. “should” kısaltıldığından doğru cevap “have” olur. Çok dikkatli olmak gerekir. I advised her that she have breakfast early. Erken kahvaltı yapmasını önerdim. 2. Aşağıdaki sıfatlardan sonra SM kullanılır Sıfatlar Noun Clouse’ların özne yapısında kullanıldıklarından bu madede sadece Noun Clouse’ların özne yapısı olacaktır. SM’ un kullanıldığı en önemli sıfatlar şunlardır Önemli Sözcükleri Important Crucial Vital Significant anlamlı Gerekli Sözcükleri Necessary Imperative zorunlu Mandatory zorunlu Essential possıble Inglizce’de bu sıfatlar kullanıldıklarında dilek kipi gerektirirler It is necessary that he should work hard. Onun sıkı çalışması gerekir. It is essential that our environment be protected. Çevremizin korunması temeldir. Protect, Preserve, Conserve korumak Örnek Noun Clouses ve Relative Pronouns Cümleleri It is estimated that the economic sanction can not be lifted in the near future. Ekonomik yaptırımların yakın gelecekte kaldırılamayacağı tahmin ediliyor. Sanction yaptırım, müeyyide Bir cümlede bir ismin yanına her zaman için onu niteleyecek bir sıfat yazılabilir. Relative Pronouns RP bilgilerimizden de biliyoruz ki bir sıfat cümleciği RP bir sıfat kelimesinin yaptığı görevi bir cümlecik olarak yapabilir. Bu açıklamaya dayanarak cümledeki “sanction” isminden sonra onu niteleyecek bir RP cümleciği yazarak cümlemizi çevirecek olursak; Kalın ve italik yazılan cümlecik kısaltılmış bir RP cümleciğidir. It is estimated that the economic sanction impossed on Serbia can not be lifted in the near future. Sırbistan’a uygulanan konomik yaptırımların yakın gelecekte kaldırılamayacağı tahmin ediliyor. Impose on ...e empoze etmek, uygulamak Pose Bırakmak, tutmak anlamında olan bu kelima kökünden bir çok kelime türetilmiştir. Impose im içine, pose bırakmak. Imposeiçine bırakmak, empoze etmek, uygulamak Expose exdış, pose bırakmak. Expose dışarıya bırakmak, maruz bırakmak Repose dinlenmek Compose birleştirmek Dispose sıralanmak, düzenlemek Oppose karşı koymak Prepose önceye bırakmak It was reported that the plain had taken off one hour later doe to the in adequancy of measure. Önlemlerin yetersizliğinden dolayı uçağın bir saat geç kalkmış olduğu rapor edildi. Take off havalanmak Doe to ...den dolayı Adequate yeterli, uygun, elverişli Adequancy yeterlilik Inadequancy yetersizlik Measure tedbir, önlem ölçme, ölçmek anlamı var Cümledeki “measure” isminden sonra kısaltılmış bir RP cümleciği olan “taken” ı ekleyip cümlemizi tekrar yazalım It was reported that the plain had taken off one hour later doe to the in adequancy of measure taken. Alınan önlemlerin yetersizliğinden dolayı uçağın bir saat geç kalkmış olduğu rapor edildi. The rescue team suggested that the disaster area should be evacuated immediately. Kurtarma ekibi felaket bölgesinin derhal boşaltılmasını önerdi. Not Dilek kipinin kullanımını Should’un kullanımını hatırlayınız. Rescue kurtarmak Evacuate boşaltmak, tahliye etmek Calamity felaket Diseaster felaket We aware that it is rather dificult to draw some conclusion fram the data. Verilerden bazı sonuçlar çıkarmanın oldukça zor olduğunun farkındayız. To be aware of farkında olmak, haberdar olmak Not Yukarıdaki cümlede “to be aware of”un “of” edatı yazılmadı. Neden? Noun Clous’larda sadece “that”in edat almadığını diğer tüm NC başlaçlarının edat aldıklarını hatırlayınız. “Data”dan sonra bir RP ekleyerek cümlemizi yeniden yazalım We aware that it is rather dificult to draw some conclusion fram the data presented by the committe. Komite tarafından sunulan verilerden bazı sonuçlar çıkarmanın oldukça zor olduğunun farkındayız. Clude “Kapatmak” anlamında olan bu kökten bir çok kelime türetilmiştir. Conclude sonucuna varmak Conclusion sonuç Conclusıve sonuca götüren, somut Inconclusive sonuca götürmeyen, somut olmayan Include dahil etmek, içermek Exclude hariç tutmak Preclude engel olmak The scientists aren’t sure certain whether this treatment can achieve the result desired. Bilimadamları, bu tedavinin arzulanan sonuçları gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceğinden emin değiller. Hatırlanacağı üzere RP kısaltmalarında aktifler için “gerund” pasifler için “V3” kullanılayordu ve bunlar bir sıfat sözcüğü gibi niteledikleri ismin önüne yazılabiliyordu. Şimdi birkaç cümlemizi bu kurala göre yazalım. The scientists aren’t sure certain whether this treatment can achieve the desired result.Bilimadamları, bu tedavinin arzulanan sonuçları gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceğinden emin değiller. It was reported that the plain had taken off one hour later doe to the in adequancy of taken. measure Alınan önlemlerin yetersizliğinden dolayı uçağın bir saat geç kalkmış olduğu rapor edildi. Görüldüğü gibi RP kısaltmaları bir sıfat sözcüğünün yaptığı hareketi yapabilirler. The industrialists entering this market claim that a fierce competition will occur in the month ahead. Bu piyasaya giren sanayiciler, önümüzdeki aylarda acımasız bir rekabetin meydana geleceğini iddia etmektedirler. Market pazar, piyasa Fierce acımasız Competition rekabet Relative Pronıuns ve Noun Clouse konularını birlikte kullanabilmek gerekir. Çünkü bu iki konu Inglizce’nin en karmaşık konularıdır. He was rather reluctant to tell us how long the experiment he was conducting would lastO yapmakta olduğu deneyin ne kadar süreceğini bize söylemeye oldukça isteksizdi. Bu cümlenin, “us” ve “how long the experiment he was conducting would last” olmak üzere iki nesnesi vardır. Dikkat edilirse ikinci nesne bir NC cümleciğidir. Böyle iki nesneli cümlelerde karışıklığı önlemek için NC nesnesi sonra söylenir. It is reported that the election to be held next week may be postponed Gelecek hafta yapılacak olan seçimlerin ertelenebileceği bildirilmektedir. They said that there were other methots which we could resort to. Onlar, bizim başvurabileceğimiz başka metotların olduğunu söylediler. Resort to başvurmak, müracaat etmek syn apply. Soyut anlamda başvurmak. Böyle cümleler de zaman uyumuna da özellikle dikkat etmek gerekir. We are unable to convince the patient that he could recover soon. Biz hastayı kısa sürede iyileşebileceğine inandıramadık. Convince inandırmak Recover iyileşmek Soon sonra, kısa süre Cover kapatmak Uncover açmak RP veNC konuları Inglizce’nin en karmaşık konularıdır. Bu konuda geçen örnekleri iyi öğrenmek konunun anlaşılmasında kolaylık sağlayacaktır. Bir sonraki konumuz NC’larda kısaltmalar olacaktır. NC’larda kısaltma yapılırken mastarlardan faydalanılır. Bu nedenle bir sonraki derse hazırlık anlamında mastarların olabilecek formlarını görelim. Bir cümlede mastarlar iki değişik formda kullanılabilirler. Bu iki formun ayrıca hem aktif hem pasif kullanımı olacağından mastarlar dört şekilde kullanılırlar. Aktif Pasive Simple Infinitive to see görmekto be seen görülmek Perfect Infinitive to have seengörmüş olmakto have been seen görülmüş olmak to speak to be spoken to have spoken to have been spoken We decided to improve the installation. Biz tesisleri geliştirmeye karar verdik. Installation tesis, tesisat, montaj Yukarıdaki cümlede aslında bir NC kısaltması vardır. Ama biz bunu bilmeden de şimdiye kadar böyle cümleleri kullandık. Çevirisini de rahatlıkla yaptık. Yine aşağıda yazacağımız cümlede de bir NC kısaltması vardır. I don’t know what to do. Ben ne yapacağımı bilmiyorum. It is understood that he has studıed in Germany.O’nun Almanya’da öğrenim görmüş olduğu anlaşılıyor. Not Böyle cümlelerde zaman uyumuna da dikkat etmek gerekir. Zaman uyumu temel cümle ile yan cümle arasında aranır. It is statedthat agreement will be signed. Anlaşmanın imzalanacağı ifade ediliyor. State ifade Statement ifade It is suspected that he is in the USA. O’nun USA’da olduğundan şüpheleniliyor. Temel cümlenin zamanı simple present, yan cümlenin zamanı simple present. Çünkü zamanlar çakışıyor. Yani yan cümleciğin zamanı temel cümlenin zamanından önce ise perfect, conra ise future, aynı ise aynı tense kullanılır. Aktif Pasive Simple Infinitive to see görmekto be seen görülmek Perfect Infinitive to have seengörmüş olmakto have been seen görülmüş olmak to speak to be spoken to have spoken to have been spoken Mastarların bu dört kullanımından faydalanarak NC’larda kısaltma yapılır. Şimdi bu kısaltmanın nasıl yapıldığını görelim 1. Özne yapısında It is claimed that he be released the next mounth. O’nun gelecek hafta serbest bırakılacağı iddia ediliyor. NC’larda kısaltma, yukarıda altı çizili olan kısımda yapılır. NC’larda bağlaçtan sonra mutlaka bir özne olmak zorunda idi. Kısaltma yapılırken “he” öznesi cümlenin başına çekilir, bağlaç kısaltılır ve fiil mastar biçiminde to kullanılır. Bu açıklamadan sonra cümlemizi kısaltılmış biçimi ile yazalım. He is claimed to be released the next month. O’nun gelecek hafta serbest bırakılacağı iddia ediliyor. NC kısaltmaları çok iyi çalışılması gereken bir konudur. Özne hareketine ve mastar dönüşümüne iyi hakim olmak gerekir. Kısaltma ile komplex cümle tek bir cümleye indiğinden artık bağlaca da gerek yoktur. It is reported that the minister has approved of the proposal. Bakanın öneriyi onaylamış olduğu belirtilmektedir. Kısaltma The minister is reported to have approved of the proposal. Bakanın öneriyi onaylamış olduğu belirtilmektedir. It is said that they have been cought by the police. Onların polis tarafından yakalanmış oldukları söyleniliyor. Kısaltma They are said to have been cought by the police. Onların polis tarafından yakalanmış oldukları söyleniliyor. It is feard that the boy will be killed. Çocuğun öldürüleceğinden korkuluyor. Kısaltma The boy is feard to be killed. Çocuğun öldürüleceğinden korkuluyor. It is expected that inflation will drop. Enflasyonun düşeceği umuluyor. Kısaltma Inflation is expected to drop. Enflasyonun düşeceği umuluyor. Kısaltmalarda mastarın aktif – pasif durumunun ayırımını yapmak çok önemlidir. Bu durumda özne yüklemi yapıyor mu, yüklemden etkileniyor mu sorularının cevaplanarak duruma göre kısaltmada aktif veya pasif mastar kullanılır. He is stated to have fled the country. Onun ülkeden kaçmış olduğu belirtiliyor. Flee kaçmak, terketmek Leave ayrılmak, terketmek Aslında ikisi de “terketmek” anlamındadır. “from” edatını istemezler. Kullanıldıklarında sanki bir “from” olması gerktiği hissi Türkçe’den kaynaklanmaktadır. The results of the election are reported to be announced tomorrow. Seçim sonuçlarının yarın ilan edileceği bildirilmektedir. Cümlenin kısaltma öncesi It is reported that the results of the election will be announced tomorrow. Seçim sonuçlarının yarın ilan edileceği bildirilmektedir. The manager is said to have been involved in illegal affairs. Müdürün yasa dışı işlere bulaşmış olduğu söyleniliyor. Cümlenin kısaltma öncesi It is said that the manager has been involved in illegal affairs. Müdürün yasa dışı işlere bulaşmış olduğu söyleniliyor. Involve içermek, kapsamak Involve karıştırmak, bulaştırmak Involve gerektirmek hangi anlamda kullanılırsa kullanılsın daima “in” edatı ile nesneye geçer. Affair olay, iş The agreement is reported to have been signed by both side. Anlaşmanın her iki tarafça imzalanmış olduğu bildiriliyor. Cümlenin kısaltma öncesi It is reported that the agreement has been signed by both side. Anlaşmanın her iki tarafça imzalanmış olduğu bildiriliyor. Üçü de “görünmek” anlamındadır. Bu üç fiil NC yapısı içinde kullanılabilirler. Anlam olarak pasiflik durumları olduğu için ayrıca pasif yapılmazlar. It seems that he has passed the exam. Onun sınavı geçmiş olduğu görünüyor.​He seems to have passed the exam. Onun sınavı geçmiş olduğu görünüyor. Pass geçmek Passage geçit, pasaj They seem to move to another town next year. Onların gelecek yıl başka bir kasabaya taşınacakları anlaşılıyor.​ Cümlenin kısaltma öncesi It seems that they will move to another town next year. Onların gelecek yıl başka bir kasabaya taşınacakları anlaşılıyor. Your family seems to be extremely happy .Ailenizin son derece mutlu olduğu börünüyor. Cümlenin kısaltma öncesi It seems that your family is extremely happy. .Ailenizin son derece mutlu olduğu börünüyor. She seems to have won the prize. Onun ödülü kazanmış olduğu görünüyor. Cümlenin kısaltma öncesi She seems that she has won the prize. Onun ödülü kazanmış olduğu görünüyor. We can not decide whether we wiil stay at home or go out. Evde mi kalacağız dışarıya mı gideceğiz karar veremiyoruz.​We can not decide whether to stay at home or to go out. Evde mi kalacağız dışarıya mı gideceğiz karar veremiyoruz. Böyle yapılarda bağlaç anlamını cümleye kattığı için kısaltılamaz. Mastar kısaltması ise daha önce anlatıldığı gibidir. He doesn’t where to go O nereye gideceğini bilmiyor.​ Cümlenin kısaltma öncesi​He doesn’t where he wiil go O nereye gideceğini bilmiyor.​My job is that I teach English Işim Inglizce’yi öğretmektir.​My job is to teach English Işim Inglizce’yi öğretmektir.​Görüldüğü gibi NC’ların cümlede tümleç olarak kullanıldığı yapıda da kısaltma mastarlardan faydalanılarak yapılır.Redbull64 [MENTION=51495]trnc[/MENTION] [MENTION=38969]dirent[/MENTION] [MENTION=167734]ua23ua[/MENTION] [MENTION=158637]angel75[/MENTION] [MENTION=61627]antimatter[/MENTION] [MENTION=70615]erjan[/MENTION] [MENTION=70777]shadowknight[/MENTION] [MENTION=151217]MxL[/MENTION] [MENTION=93529]uma350[/MENTION] [MENTION=270399]TakeRisks[/MENTION] [MENTION=106178]muratwes[/MENTION] [MENTION=71554]cobra11[/MENTION] [MENTION=225998]hayalli[/MENTION] [MENTION=84327]deatmania[/MENTION] [MENTION=18035]ilteris07[/MENTION] [MENTION=36351]mr_rain[/MENTION] [MENTION=52555]by efsane[/MENTION] [MENTION=113964]rtgrlndr[/MENTION] [MENTION=24639]meba1905[/MENTION] [MENTION=226209]battles[/MENTION] [MENTION=216705]IuTKuI[/MENTION] [MENTION=105867]E32KERNEL[/MENTION] [MENTION=142183]CuMaAli[/MENTION] [MENTION=56866]hackerfurkan[/MENTION] [MENTION=276586]fsmehmet[/MENTION] [MENTION=194661]eSa[/MENTION] [MENTION=38975]muratgurcemal[/MENTION] [MENTION=135402]10can[/MENTION] [MENTION=32517]Lateralis[/MENTION] [MENTION=47324]mustang[/MENTION] [MENTION=227793]feafert[/MENTION] [MENTION=216045]ChevChelios[/MENTION] [MENTION=97840]Serkan2005[/MENTION] [MENTION=276750]emrah08[/MENTION] [MENTION=131307]afacanmeto[/MENTION] [MENTION=61068]yakamoz84[/MENTION] [MENTION=150619]PöH19[/MENTION] [MENTION=255695] [MENTION=146098]vrs[/MENTION] [MENTION=273835]andromedya[/MENTION] [MENTION=262227]muhammedyakup[/MENTION] [MENTION=250118]nefer58[/MENTION] [MENTION=63546]tehnaz[/MENTION] [MENTION=277608]FurkanYaman[/MENTION] [MENTION=269931]OğuzHan09[/MENTION] [MENTION=105043]way_be[/MENTION] [MENTION=105914]dadaist[/MENTION] [MENTION=159007]neons41[/MENTION] [MENTION=105356]Mert Ahmet[/MENTION] [MENTION=201814]XXXX37[/MENTION] [MENTION=67699]cheleby[/MENTION] [MENTION=143752]bastet[/MENTION] [MENTION=53957]yavuz_4106[/MENTION] [MENTION=280581]mseyitsahin[/MENTION] [MENTION=284436]spears[/MENTION] [MENTION=283838]sinovax[/MENTION] [MENTION=79844]k3kin[/MENTION] [MENTION=279288]Piyonist[/MENTION] [MENTION=282723]daylight61[/MENTION] [MENTION=135993]chivalrous[/MENTION] [MENTION=250890]aquess1999[/MENTION] [MENTION=279253]mapii[/MENTION] [MENTION=269996]Liweru[/MENTION] [MENTION=286063]mehmet0321[/MENTION] 2 Katılım 9 Ağustos 2012 Mesajlar 74 Reaksiyon puanı 1 Puanları 0 Bu kadar emek gösterdiğin için teşekkür ederim dostum bir de mümkünse bir ricam var senden. Eğer varsa seviye seviye bilinmesi gereken ingilizce kelime listesi ve yanında anlamları ya da ingilizce cümle içinde kullanılmış halde bir döküman varsa elinde onu da paylaşabilirsen sevinirim 3 Katılım 2 Mayıs 2010 Mesajlar 5,797 Reaksiyon puanı 12 Puanları 38 4 Katılım 4 Temmuz 2012 Mesajlar 240 Reaksiyon puanı 0 Puanları 0 Şaka gibi, tertemiz bir anlatım olmuş ve zaman ayrılmış. Çok güzel ...Bildirimlerimden yönlendim bu yazıya .. Alıntı dahi olsa teşekkürler . 5 Katılım 5 Haziran 2013 Mesajlar 1 Reaksiyon puanı 0 Puanları 0 anlatım çok güzel olmuş, emeğinize sağlık, çok beğendim. 6 SDN Okuru SDN Okuru 7 SDN Okuru SDN Okuru çok teşekkürler, hayatımı kurtardın arkadaşım. derste uyuklarken konuyu kaçırmışım düşünüyordum bu düz cümleyi tekrar niye düz cümle yapmaya uğraşıyorum diye. minnettarım sana çoooookk teşekkür ederim!! Benzer konular Forumlar SDN Konu Dışı Eğitim Bir kelime ya da terim ve adın içermiş olduğu harflerden bir veya birkaçının kullanılarak, sembolleştirilmesi ya da ifade edilmesi kısaltma olarak bilinmektedir. Günümüzde hem birçok edebi eserde hem de gündelik yaşamda sıkça kullanılan bir dil bilgisi yapısı olduğunu söylemek mümkün. Aynı zamanda ifade edilmesi gereken durumun daha etkili ve saygın, anlamlı hale gelmesine olanak Yazımı Nasıl Olur?Kullanılacak amaca bağlı olarak kısaltmalar değişkenlik göstermektedir. Sadece kullanım alanları değil aynı zamanda isim ya da terim ve kelime üzerinden de kullanım biçimi açısından farklılık yaratmaktadır. Bu doğrultuda ele alınan kısaltmaların benimsenmesi, herkes tarafından anlaşılması ile beraber yaygınlaşması büyük bir öneme sahiptir. Böylece herhangi bir yerde okunan bir yazı çok daha doğru ve etkin şekilde unvanlar başta olmak üzere kurum ve kuruluş ile tarihi açıdan da kısaltmalar kullanım amacı üzerinden büyük bir öneme sahiptir. Daha etkin şekilde konunun anlaşılabilmesi kısaltmaların yerinde ve doğru değerlendirilmesine bağlıdır. O yüzden hem öğrenciler hem de gündelik yaşamda kullanan ve metinlerle uğraşan birçok sektör adına kısaltmalar yaşamın vazgeçilmez ile Kısaca Kısaltmalar Konu Anlatımı Türkçede dil bilgisinin bir bütünü haline gelmiş olan kısaltmalar, duruma bağlı olarak farklı şekillerde ele alınmakta ve kullanılmaktadır. Kısaca kısaltmaları konu anlatımı üzerinden ele alırken, bunu örnek cümleler ile göstermek kısaltmaların daha iyi anlaşılmasına fırsat verir. Kurum ve kuruluş ile müessese ve üniversite gibi alanlar için kısaltma; TRT, TBMM, İTÜ, MEB, TDK gibi birçok örnek vermek gibi görülen kısaltmalar; Botaş, Aselsan, TEDAŞ, Seka ve Tömer gibi kısaltmalardan kelime oluşumu da kullanımı üzerinden kısaltma; ya da bir örneklerini bu konuda ele almak ya da unvan olarak kısaltma; Prof., Doç, Dr, Av., Alb. gibi daha birçok değişik örnek ele ve ölçülerin kısaltılması; Ca, Fe, cm, km, kg bunlara örnek olarak şekilde gündelik yaşamda kullandığınız ya da birçok yazılı kaynakta gördüğünüz kısaltmalar ele alınmakta ve değerlendirilmektedir. Bunlar içerisinde özellikle tarihsel açıdan da kullanılan bazı terimler bulunuyor. Bir örnek vermek gerekirse, ya da ve yy’ kısaltmaları çok fazla değerlendirilir. Özellikle öğrenciler için bu kısaltmaların doğru şekilde değerlendirilmesi ve etkin şekilde anlaşılması çok önemlidir. Ayrıca farklı sektörlerde metinler ile uğraşan ya da gündelik yaşamda okunacak yerler noktasında tüm kısaltmaların iyi şekilde bilinmesi gerekir.

kısaltmaların sonunda kullanımına örnek cümle